Εργατική Πρωτομαγιά: Ημέρα εργατικών αγώνων και διεκδικήσεων-Τα γεγονότα στο Σικάγο και στην Ελλάδα

Ήταν 20 Ιουλίου του 1889, όταν, κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς, καθιερώθηκε η Πρωτομαγιά ως μια εργατική γιορτή, φόρος τιμής στον ξεσηκωμό των εργατών του Σικάγου την 1η Μαΐου 1886, που διεκδικούσαν το οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας. 

Όλα ξεκίνησαν την 1η Μαΐου 1886, την ημέρα που τα εργατικά συνδικάτα των ΗΠΑ αποφάσισαν να προβούν σε μια σειρά απεργιακών κινητοποιήσεων για το οκτάωρο, ωθούμενα από τις επιτυχημένες διεκδικήσεις των Καναδών συντρόφων τους και από το ανύπαρκτο κανονιστικό πλαίσιο εργασίας στις ΗΠΑ.

Μάλιστα, οι εργοδότες μπορούσαν να απασχολούν το προσωπικό τους κατά το δοκούν, ακόμη και τις Κυριακές.

Η πρώτη απεργία βάφτηκε με αίμα

Στην απεργία πήραν μέρος τουλάχιστον 350.000 εργάτες σε 1.200 εργοστάσια των ΗΠΑ, ενώ στην πορεία που πραγματοποιήθηκε στο Σικάγο συμμετείχαν 90.000 άτομα, συμπεριλαμβανομένου και του συνδικαλιστή Άλμπερτ Πάρσονς, της γυναίκας του και των επτά παιδιών τους.

Δυο ημέρες αργότερα, έξω από το εργοστάσιο ΜακΚόρμικ, χύθηκε το πρώτο αίμα, όταν απεργοσπάστες προσπάθησαν να διασπάσουν τον απεργιακό κλοιό, πυροδοτώντας τη συμπλοκή. Σχεδόν αμέσως επενέβησαν η Αστυνομία και οι μπράβοι της επιχείρησης, οι οποίοι σκότωσαν τέσσερις απεργούς και τραυμάτισαν αρκετούς άλλους, προκαλώντας την οργή των εργατών όλου του Σικάγο.

Την επομένη αποφασίστηκε το συλλαλητήριο καταδίκης της αστυνομικής βίας στην Πλατεία Χεϊμάρκετ, με πρωτοστατούντες τους αναρχικούς. Η συγκέντρωση, αν και ειρηνική, σύντομα έφερε και άλλους νεκρούς, όταν οι αστυνομικές δυνάμεις, έχοντας πάρει εντολή, αποπειράθηκαν να διαλύσουν δια της βίας τη συγκέντρωση. Τότε, από το πλήθος των διαδηλωτών ρίφθηκε μια χειροβομβίδα προς το μέρος τους, η οποία εξερράγη, σκοτώνοντας έναν αστυνομικό και τραυματίζοντας δεκάδες.

Η αστυνομία άνοιξε πυρ κατά βούληση εναντίον των εργατών, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον τέσσερις διαδηλωτές και να τραυματιστεί απροσδιόριστος αριθμός, ενώ έξι αστυνομικοί έχασαν τη ζωή τους από πυρά.

Μια καταδίκη χωρίς στοιχεία

Η Εισαγγελία, τότε, κατηγόρησε ως υπαίτιους για τον πρώτο θάνατο αστυνομικού οκτώ αναρχικούς συνδικαλιστές, οι οποίοι ήταν και οι οργανωτές της διαδήλωσης. Η δίκη ξεκίνησε στις 21 Ιουνίου 1886, με τον εισαγγελέα να ζητά τη θανατική τους καταδίκη, χωρίς να προσκομίσει κανένα στοιχείο που να τους συνδέει με τη επίθεση.

Από την πλευρά της, η υπεράσπιση έκανε λόγο για προβοκάτσια και συνέδεσε τη βομβιστική επίθεση με το διαβόητο πρακτορείο ντετέκτιβ «Πίνκερτον», που συχνά χρησιμοποιούσαν οι εργοδότες ως απεργοσπαστικό μηχανισμό. Επτά από τους συνδικαλιστές καταδικάστηκαν σε θάνατο και ένας σε κάθειρξη 15 ετών. Τελικά, ορισμένοι οδηγήθηκαν στην αγχόνη, άλλοι φυλακίστηκαν ισόβια και ένας αυτοκτόνησε. Η δίκη των οκτώ θεωρείται ως μία από τις σοβαρότερες υποθέσεις κακοδικίας στην ιστορία των ΗΠΑ.

Στις 26 Ιουνίου 1893 ο κυβερνήτης του Ιλινόις, Τζον Πίτερ Άλτγκελντ παραδέχθηκε ότι και οι οκτώ καταδικασθέντες ήταν αθώοι και κατηγόρησε τις αρχές του Σικάγου ότι άφησαν ανεξέλεγκτους τους ανθρώπους του «Πίνκερτον», δίδοντας χάρη στους τρεις εναπομείναντες φυλακισμένους.

Η εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα

Στον ελλαδικό χώρο, τα πρώτα εργατικά κινήματα δημιουργήθηκαν ταυτόχρονα με την ανάπτυξη της καπνοκαλλιέργειας τον 19ο αιώνα, με την πρώτη απεργία να ξεσπά την Πρωτομαγιά του 1888, στη Δράμα, όταν οι καπνεργάτες είχαν ως κύριο αίτημα τις δέκα ώρες εργασίας και όχι τις δεκατρείς.

Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στο νεοελληνικό κράτος, από τον Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Σταύρου Καλλέργη, ενώ, το 1893, 2.000 εργάτες διαδήλωσαν ζητώντας οκτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική περίθαλψη στα θύματα εργατικών ατυχημάτων.

Ένα χρόνο αργότερα, ακολούθησε άλλη μια μεγάλη συγκέντρωση, με τα ίδια αιτήματα, που οδήγησε σε δέκα συλλήψεις, μεταξύ των οποίων και του ίδιου του Καλλέργη.

Σταθμό για την εργατική Πρωτομαγιά ήταν το 1936, όταν κορυφώθηκαν οι διαδηλώσεις από τους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης. Τα γεγονότα ξεκίνησαν τον Φεβρουάριο, με κατάληψη ενός εργοστασίου ύστερα από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών. Τον Μάιο, η μεγάλη απεργία και διαδήλωση των καπνεργατών που είχε οργανωθεί πνίγηκε στο αίμα, καθώς υπήρξαν συνολικά δώδεκα νεκροί, ανάμεσα στους οποίους και ο 25χρονος αυτοκινητιστής, Τάσος Τούσης, στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου.Φυσικά αντίστοιχες μαζικές συγκεντρώσεις έγιναν και σε άλλες μεγάλες ελληνικές πόλεις.

Η φωτογραφία της μητέρας του να τον θρηνεί μόνη στη μέση του δρόμου δημοσιεύθηκε στον Τύπο και ενέπνευσε τον Γιάννη Ρίτσο, για τη σύνθεση του «Επιταφίου».

Από τότε και μέχρι σήμερα, οι εργαζόμενοι αποτίουν φόρο τιμής στις εργατικές διεκδικήσεις όλων όσων αγωνίστηκαν για καλύτερες συνθήκες εργασίας!

 πηγη mynews.gr