Τα πρώτα μέσα μαζικής μεταφοράς στην Ελλάδα

Οι αλλαγές στον συγκοινωνιακό χάρτη της Αθήνας είχαν ξεκινήσει κατά τη δεκαετία του 1880 και συνεχίστηκαν με ρυθμούς γοργούς μέχρι το 1901.
Ήδη από το 1869 είχε αρχίσει να λειτουργεί ο σιδηρόδρομος, το 1882 εμφανίστηκε το πρώτο ιππήλατο τραμ στους δρόμους της πρωτεύουσας, αν και οι άμαξες είναι ακόμη πολύτιμες
και τα προβλήματα συγκοινωνίας ιδιαιτέρως σοβαρά.
Δύο χρόνια αργότερα, το πρώτο λεωφορείο με σιδερένιους τροχούς, ατμοκίνητο,  μπορούσε να μεταφέρει τουλάχιστον 14 επιβάτες από την Αθήνα στη Θήβα και στη Λειβαδιά. Επονομάζετο  «Μεγαθήριον» και ήταν μάρκας  Γκάρντνερ.

Μέχρι την κατασκευή  του σιδηροδρόμου, τη γραμμή εξυπηρετούσαν ιππήλατα  λαντώ, τα οποία κάλυπταν την απόσταση σε περίπου οκτώ ώρες. Το ατμήλατο λεωφορείο κάλυπτε την απόσταση σε 4 ώρες, αλλά κατά τη διέλευσή του από τη Θήβα, διαβάζουμε στον Τύπο της εποχής, «ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών από τους αμαξηλάτας, σαγματοποιούς, πεταλωτάς κ.α., οι οποίοι θεώρησαν ότι θα θιγούν τα συμφέροντά των, αλλά και από τους κτηνοτρόφους, επειδή με την τερατώδην εμφάνισίν του και τον εκκωφαντικόν θόρυβον που προκαλούν οι μεταλλικοί τροχοί κατατρομάζει τα ζώα των».
Την ίδια πάνω κάτω εποχή, το 1884,  πρώτη φορά η πρωτεύουσα είδε ηλεκτρικό φως, από προβολείς του Ναυτικού, επ’ ευκαιρία των τελετών  ενηλικίωσης του Διαδόχου. Δύο χρόνια πριν ο 19ος αιώνας ολοκληρώσει τη διαδρομή του, κυκλοφόρησαν στην Αθήνα λεωφορεία, τα οποία έσερνα δύο άλογα, αλλά οι σιδερένιοι τροχοί έφθειραν τα οδοστρώματα, όπως διαμαρτύρονταν οι μηχανικοί της εποχής.
Για να δώσουμε μια εικόνα για τις συνθήκες κίνησης των μαζικών μέσων μεταφοράς τη χρονιά τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων, σημειώνουμε πως το τραμ της οδού Κηφισιάς, όπως τότε ονομαζόταν η  Λεωφόρος Βασιλίσσης Σοφίας, το οποίο ερχόταν από τα Πατήσια, ακολουθούσε τη Λεωφόρο Πανεπιστημίου και, στρίβοντας αριστερά, ανέβαινε την ανηφορική  οδό μεταξύ Πανεπιστημίου και Ακαδημίας και για να φτάσει στον δρόμο που έφερε το όνομά του,  δυσκολευόταν πολύ  να κινηθεί στον ανήφορο, παρά τα τρία ή τέσσερα άλογα που το έσερναν.

Για να υπερνικηθεί η δυσκολία,  ένα τέταρτο άλογο παρέμενε, μαζί με  τον   «ιπποκόμο»  του, στην κάτω γωνία της Ακαδημίας το τραμ που θα ανέβαινε.
Μόλις το τραμ ξεκινούσε, το άλογο ξεκινούσε μόνο του την κατάλληλη στιγμή και πήγαινε να τοποθετηθεί κατά τέτοιον τρόπο  κοντά στα άλλα άλογα, ώστε να τρέξει μαζί τους χωρίς να κόψει τη φόρα του, και να διευκολύνει τον οδηγό του,  ο οποίος ανέβαινε συγχρόνως  στο ανάβαθρο για να γαντζώσει το όχημα.
Μόλις, ωστόσο, έφτανε το τραμ σε ορισμένο σημείο της οδού Ακαδημίας, όπου έπαυε ο πολύς ανήφορος, το άλογο μόνο του έκοβε τον καλπασμό, γύριζε προς τα δεξιά, ενώ συγχρόνως ο οδηγός του το ξεγάντζωνε αμέσως για να μην παρασυρθούν τα άλλα άλογα, τα οποία την παραμικρή σημασία δεν έδιναν  στη μανούβρα που μόλις ακούσαμε.
Με μανούβρες, ακριβώς,  θα ασχοληθούμε και στην επόμενη διαδρομή μας.
Ηλίας Καφάογλου
 newsbeast.gr