Από τον Κωνσταντίνο Α’ στον Ανδρέα Παπανδρέου

 Μια πινακίδα στην πρόσοψη του Δημαρχείου Ιωαννίνων είναι αυτή που προδίδει… μια πλατεία. Την πλατεία Ανδρέα Παπανδρέου.

Πλατεία, επί της ουσίας, δεν υφίσταται. Ιστορικά και κοινωνικά, όμως, ο δημόσιος χώρος μεταξύ του Δημαρχείου, της 8^ης Μεραρχίας και του Ρολογιού και του πράσινου χώρου απέναντι από το «Διεθνές», αποτελούσε την «κάτω πλατεία». Η κάτω πλατεία ήταν η κεντρική πλατεία της πόλης των Ιωαννίνων, πριν τα σκήπτρα τα πάρει η σημερινή πλατεία Πύρρου, από τη δεκαετία του ’50 και μετά.

«Αποτελεί το κέντρον και την επικοινωνίαν της πόλεως» ανέφερε για την πλατεία αυτή ο δήμαρχος Γιαγιά Βέης, το 1913.

Με την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, η πλατεία αυτή, που τότε είχε τέτοια χαρακτηριστικά, πήρε το όνομα του Κωνσταντίνου του Ελευθερωτή (του Κωνσταντίνου του Α’, δηλαδή) που ηγήθηκε του ελληνικού στρατού.

Ο Κωνσταντίνος ο Ελευθερωτής δεν έμεινε για πολύ καιρό… Το 1916, ο δήμαρχος Γιώργος Ιωαννίδης τη μετονόμασε  σε πλατεία Εθνικής Αμύνης λόγω του ομώνυμου κινήματος του Ελευθέριου Βενιζέλου.

Τον Νοέμβριο 1935, μετά το αποτυχημένο κίνημα της 1ης Μαρτίου που έβαλε τέλος στη βενιζελική παράταξη, ο Ελευθερωτής «επέστρεψε» στην πλατεία. «Ο λαός των Ιωαννίνων όστις διακρίνεται διά την ψυχικήν ευγένειαν απέτισε ελάχιστον φόρον ευγνωμοσύνης εις τον ελευθερωτήν της Ηπείρου στρατηγόν βασιλέα Κωνσταντίνου ονομάσας άλλοτε την κεντρικήν πλατείαν επ’ ονόματι αυτού. Ευρέθησαν όμως κατόπιν εκπρόσωποι της πόλεως οίτινες χωρίς να λάβωσιν υπόψιν ότι δεν δύνανται διά της απλής και αδικαιολογήτου αρνήσεως να διαψεύσωσιν αυτήν την πραγματικότητα μετονόμασαν την ειρημένην πλατείαν Εθνικής Αμύνης» είχε αναφέρει στη σχετική συνεδρίαση του Δημοτικού συμβουλίου ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Β. Κάππας, επί δημαρχίας Δημήτρη Βλαχλείδη.

Με την πάροδο του χρόνου, ο Κωνσταντίνος ο Ελευθερωτής συγκατοίκησε στην πλατεία με τον βασιλιά Γεώργιο τον Α’, το όνομα του οποίου απομακρύνθηκε κατά τη μεταπολίτευση.

Ο επόμενος σταθμός στην ιστορία της πλατείας ήταν το 1986, όταν το Δημοτικό Συμβούλιο επί δημαρχίας Χαρίλαου Τόλη αποφάσισε να τη μετονομάσει σε πλατεία Δημοκρατίας. Το όνομα της Δημοκρατίας έμεινε για μια δεκαετία. Το 1997, επί δημαρχίας Λευτέρη Γκλίναβου, δόθηκε το όνομα του Ανδρέα Παπανδρέου, το οποίο παραμένει μέχρι σήμερα.

# Φωτογραφία: Η κάτω πλατεία το 1918. Από «Ιωαννίνων ενθύμιον-Τα Γιάννενα μέσα από τις καρτ ποστάλ» του Αν. Παπασταύρου, 

πηγη typos-i.gr/