Οι εργάτες έγραψαν το Μάη του '68

Με τη συμπλήρωση μισού αιώνα από τον Μάη του '68, εχθροί και «φίλοι» επιχειρούν να φέρουν τα γεγονότα στα μέτρα τους. Η αστική τάξη δεν έχει σταματήσει τις προσπάθειες να γράψει την ιστορία με τα δικά της μέτρα και σταθμά, γιατί την βολεύει να υποστηρίζει πως νόμος της κοινωνίας είναι το αμετάβλητο της δικής της κυριαρχίας. Απ' αυτό δε θα μπορούσε να ξεφύγει και ο γαλλικός Μάης.

Για να έχει ο αναγνώστης μια όσο το δυνατό σφαιρικότερη άποψη των γεγονότων της εποχής, ο Εργατικός Αγώνας δημοσιεύει ολόκληρη τη συνέντευξη που παραχώρησε στον Γιώργο Πετρόπουλο ο Δημήτρης Κατσιανάκος, ο οποίος, 25 χρονών τότε, συμμετείχε ενεργά στα γεγονότα, αφού δούλευε στο εργοστάσιο της "Σιτροέν", ήταν μέλος του ΚΚΕ, μέλος του Γαλλικού ΚΚ και της CGT. Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε πριν 20 χρόνια, στον Ριζοσπάστη της Κυριακής 17 Μάη 1998, ωστόσο δεν έχει χάσει σε καμιά περίπτωση την επικαιρότητά της.

- Ζήσατε τα γεγονότα του γαλλικού Μάη του '68 σαν εργάτης της "Σιτροέν". Πώς ξεκίνησαν τα γεγονότα; Ποια ήταν η αφορμή;

- Ο Μάης του '68 έχει πολυδιαφημιστεί, κι από ορισμένους με διάφορους τρόπους. Νομίζω ότι εκείνο που πρέπει να γίνει καθαρό σ' ολόκληρο τον ελληνικό λαό - και ιδιαίτερα στις δυνάμεις εκείνες που ενδιαφέρονται για το θέμα και ασχολούνται μ' αυτά τα ζητήματα - είναι ότι ο Μάης του '68 δεν ήταν μόνο μια φοιτητική εξέγερση και τίποτε άλλο. Είχαμε βεβαίως μια εξέγερση των φοιτητών, που άρχισε πριν το Μάη, προς το τέλος του Απρίλη και αρχές του Μάη του '68. Μέχρι τότε είχαμε κυνηγητά και αψιμαχίες φοιτητών με την αστυνομία στο Καρτιέ Λατέν, στο μεγάλο δηλαδή πανεπιστήμιο έξω από τη Σορβόνη. Είχαμε νυχτερινές οδομαχίες, μέχρι όμως στις 10 του Μάη. Μέχρι εκείνη τη στιγμή - και πρέπει να είναι καθαρό σε όλους μας - κανένας δεν ανησυχούσε. Κανένας δεν έβλεπε ότι αυτός ο Μάης θα είναι κόκκινος, ότι αυτός ο Μάης θα δώσει καινούρια διάσταση στην κοινωνική και πολιτική ζωή της ίδιας της Γαλλίας. Να εξηγήσω τι εννοώ. Από τις 10 του Μάη που τα συνδικάτα και το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας κάλεσαν τους εργαζόμενους να αντισταθούν στην πολιτική του Ντε Γκολ, από εκείνη τη στιγμή και μετά τα πράγματα άλλαξαν άρδην σε ολόκληρη τη Γαλλία. Μέσα σε τρεις μέρες έγιναν καταλήψεις σχεδόν όλων των εργοστασίων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Στις 13 του Μάη έγινε η μεγάλη διαδήλωση που είχε πάνω από 2,5 εκατομμύρια κόσμο. Σ' αυτή τη διαδήλωση επικεφαλής δεν ήταν οι φοιτητές. Ηταν και φοιτητές, αλλά τον κύριο λόγο τον είχε η ηγεσία του ΚΚ Γαλλίας, τα συνδικάτα, η CGT και, πάνω απ' όλα, μπροστά ήταν ο ΓΓ του ΚΚΓ ο Βαλντέ Ροσέ και ο Ζορζ Σιγκί, ο οποίος ήταν ο πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Γαλλίας, της CGT. Συμμετείχαν, επίσης, το Σοσιαλιστικό Κόμμα και η CFDT που ελεγχόταν απ' αυτό το κόμμα. Ο κορμός, η δύναμη της διαδήλωσης ήταν τα συνδικάτα και κυρίως η CGT.

Η όξυνση των προβλημάτων πυροδοτεί

- Ασφαλώς τα γεγονότα δεν ξεκίνησαν από το πουθενά. Γεννήθηκαν στις συγκεκριμένες συνθήκες που επικρατούσαν τότε στη Γαλλία. Ποιες ήταν αυτές; Ποια, δηλαδή, ήταν η κατάσταση που κυοφόρησε τις μετέπειτα εξελίξεις;

- Υπήρχαν πολλά προβλήματα στο λαό και στους φοιτητές. Οι τρόποι μάθησης στην εκπαίδευση, οι όροι διδασκαλίας, το θέμα της αξιοποίησης των πτυχίων, ο αυταρχισμός, όλα αυτά κι ένα σωρό άλλα ζητήματα πυροδότησαν τις φοιτητικές αντιδράσεις. Απ' εκεί ξεκίνησαν οι φοιτητικές κινητοποιήσεις. Από τα προβλήματα, δηλαδή, που υπήρχαν. Πρέπει να σημειώσουμε ότι το Ντεγκολικό σύστημα δεν είχε προχωρήσει σε καμιά ανανέωση, δεν είχε φρεσκάρει τίποτε. Από την άλλη μεριά υπήρχαν τα προβλήματα των εργατών. Να σου πω ένα παράδειγμα για να καταλάβεις. Όταν εγώ δούλευα στη "Σιτροέν" το 1968 έπαιρνα μισθό 780 γαλλικά φράγκα. Μετά το Μάη του '68 ο μισθός μου έφτασε αμέσως τα 1.250 φράγκα. Υπήρχαν προβλήματα με τις συντάξεις. Η σύνταξη για βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα ήταν στα 65 χρόνια. Μετά το Μάη πήγε στα 62. Υπήρχε το πρόβλημα των ελευθεριών του συνδικαλιστικού κινήματος μέσα στα εργοστάσια. Ήταν απαγορευμένες αυτές οι ελευθερίες και τότε τις κατακτήσαμε. Δηλαδή, να έχει δικαίωμα το συνδικάτο να καλεί μέσα στο εργοστάσιο συνέλευση των εργαζομένων, για να μπορεί να συζητήσει για τα προβλήματά τους. Αυτά δεν υπήρχαν. Τα κατακτήσαμε τότε, το Μάη του '68.

Ήταν σύγκρουση ταξική

- Μας είπατε για τους εργάτες και τους φοιτητές, που πήραν μέρος στην εξέγερση και για το ρόλο που έπαιξαν. Από την άλλη πλευρά συνήθως εμφανίζονται οι δυνάμεις καταστολής του κράτους. Ποιες κοινωνικές δυνάμεις συγκρούστηκαν στα γεγονότα.

- Κατά τη γνώμη μου, κι εδώ οφείλουμε να είμαστε καθαροί, από τη μια μεριά ήταν η εργατική τάξη κι από την άλλη η αστική. Δεν παραβλέπω τον ιδιαίτερο ρόλο των φοιτητών με τις ιδιομορφίες που είχε το φοιτητικό κίνημα, αλλά όταν τοποθετείται το ζήτημα στο επίπεδο το κοινωνικό, το ταξικό, δεν μπορείς να παραβλέψεις ότι η σύγκρουση γινόταν ανάμεσα στην τάξη των εργατών και στην τάξη των αστών. Αλλωστε, οι φοιτητές δεν αποτελούν μια ξεχωριστή τάξη.

Εδώ, όμως, θέλω να κάνω μια παρένθεση. Διαβάζω σε δημοσιεύματα, ακούω στην τηλεόραση για τον "Κόκκινο Ντανιέλ" ή "Κόκκινο Ντάνι" - ανάλογα πώς τον αποκαλεί ο καθένας. Κόκκινος δεν υπήρξε ποτέ. Αναρχικός ήταν ο άνθρωπος. Ούτε είπε ποτέ ότι ήταν κόκκινος. Και στον ιστό της Σορβόνης δεν είχε κόκκινες σημαίες. Είχε μαύρες. Στα σημεία που αυτός μπορούσε να ελέγξει. Στα άλλα σημεία, που δεν τα έλεγχε, οι σημαίες βεβαίως ήταν κόκκινες. Δεν μπορούμε, λοιπόν, να μιλάμε για "Κόκκινο Ντάνι ή Ντανιέλ". Κλείνω την παρένθεση.

Πρέπει να δούμε πολύ καθαρά τούτο. Από τη στιγμή που τα συνδικάτα, από τη στιγμή που η εργατική τάξη προχώρησε στην κατάληψη όλων των εργοστασίων, όλων των δημοσίων επιχειρήσεων, των τραπεζών κλπ. δεν υπήρχε τίποτε από τις 10 μέχρι τις 13 και 14 του Μάη που να λειτουργεί στη Γαλλία. Λεωφορεία δεν υπήρχαν, μετρό δεν υπήρχε, ταξί δεν υπήρχε, εργοστάσιο δε δούλευε, καμιά υπηρεσία δημόσια δεν εργαζόταν. Όλη η εργατική τάξη με όλη τη δύναμή της βρισκόταν στο δρόμο. Τότε, κατά τη γνώμη μου, φαίνεται ότι υπήρχε και κενό εξουσίας.

Δεν επιθυμούν αμφισβήτηση του συστήματος

- Μας παρουσιάσατε μια πλευρά του γαλλικού Μάη, που σχετίζεται με το ρόλο της εργατικής τάξης, μια πλευρά που όμως δεν είναι γνωστή. Πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι από τα ΜΜΕ ως ηγέτες της εξέγερσης εμφανίζονται μόνο οι φοιτητές και κανείς άλλος.

- Το ζήτημα έχει και μια θεωρητική πλευρά. Θέλουν ή προσπαθούν να πουν σήμερα στην εργατική τάξη - όπως έλεγαν και τότε πριν το Μάη του '68 - ότι το επαναστατικό κίνημα πέρασε από τα χέρια των εργατών στα χέρια των φοιτητών. Είναι γνωστές οι απόψεις Μαρκούζε και άλλων. Ήρθε όμως ο Μάης του '68 που ανέτρεψε όλη αυτή τη θεωρία κι έδειξε πως μόνο όταν η εργατική τάξη μπαίνει στη μάχη, μπορεί να δημιουργηθούν τρανταγμοί στο σύστημα το καπιταλιστικό, γιατί αυτή είναι η τάξη που διεκδικεί εξουσία. Όταν έγινε η κατάληψη των εργοστασίων άρχισε η οικονομία της χώρας να διαλύεται. Αυτό είναι το πρώτο βασικό στοιχείο. Πρέπει, επίσης, να προσθέσω ότι ο Ντε Γκολ έφυγε από τη Γαλλία. Πιστεύω εγώ - αλλά δεν είναι δική μου μόνο γνώμη - ότι δεν είχε εκείνη την εποχή εμπιστοσύνη στα στρατεύματα της Γαλλίας και πήγε να φέρει τα γαλλικά στρατεύματα που στάθμευαν τότε στη Γερμανία. Και ήρθαν αυτά τα στρατεύματα στη Γαλλία. Και στάθμευσαν στις πλατείες. Το καθεστώς έβλεπε ότι αμφισβητείται από τα συνδικάτα και τους εργαζόμενους και γνώριζε πολύ καλά ότι οι εργαζόμενοι ήταν αυτοί που μπορούσαν να πάρουν την εξουσία. Και δεν πήρε μόνο τα μέτρα, που ανέφερα, η γαλλική αστική τάξη. Ανασυντάχτηκε σε πολύ σύντομο διάστημα κι έκανε τη μεγάλη πορεία στις 29 του Μάη. Διακόσιες πενήντα χιλιάδες κόσμο υπολογίζω ότι κατέβασε κείνη τη μέρα η αστική τάξη στην πορεία με κεντρικό σύνθημα "ελευθερία στην Εργασία". Δηλαδή τι; Μην κάνετε εργάτες κατάληψη στα εργοστάσια, μην κάνετε κατάληψη στους τόπους δουλειάς, αφήστε εμάς να δουλέψουμε. Να δουλέψουν μ' αλλά λόγια αυτοί που εκμεταλλεύονταν τους εργάτες, τα αφεντικά. Μετά πήραν μέτρα οργανωμένης επίθεσης, για να καταλάβουν τα ίδια τα εργοστάσια. Θυμάμαι στη "Σιτροέν" ότι πάνω από 10 μέρες, κάθε πρωί από τις 7 μέχρι τις 12 το μεσημέρι, γίνονταν μάχες. Επίθεση από τις δυνάμεις που έλεγχε η αστική τάξη να πάρουν το εργοστάσιο - δεν ήρθε Αστυνομία, αλλά πολιτικές δυνάμεις - και αντίσταση από τους εργάτες, που είχαμε καταλάβει το εργοστάσιο με νερό και άλλα μέσα. Γίνονταν συγκρούσεις, αψιμαχίες και θυμάμαι ένα επεισόδιο μ' έναν Έλληνα από το Κιλκίς. Αυτοί πήραν τα ρούχα του από τη μέση και πάνω κι εμείς τα ρούχα από τη μέση και κάτω, αλλά και τον ίδιο. Τέτοιου είδους συγκρούσεις γίνονταν.

Το ότι το καπιταλιστικό σύστημα κινδύνευε φάνηκε και από μια άλλη πλευρά. Δεν υπήρχαν τρόφιμα. Υπήρξε δελτίο στα τρόφιμα στο Παρίσι και κανένας δεν το έχει γράψει ποτέ.

Όλα αυτά που είπα νομίζω ότι ερμηνεύουν το γιατί σκόπιμα εμφανίζονται ως ηγέτες του γαλλικού Μάη μόνο οι φοιτητές, ενώ αποσιωπάται ο καταλυτικός ρόλος της εργατικής τάξης.

- Με τη συμπλήρωση των 30 χρόνων από το γαλλικό Μάη βλέπουμε μια μεγάλη προβολή του θέματος από τα ΜΜΕ. Πιστεύετε ότι είναι επετειακοί οι λόγοι που συμβαίνει αυτό ή υπάρχει και κάτι βαθύτερο;

- Γνώμη μου είναι πως με την κατάσταση που υπάρχει σήμερα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι επιχειρούν να πείσουν την εργατική τάξη ότι με το γαλλικό Μάη δεν έγινε και τίποτε. Θεωρώ ότι κάνουν τη δουλειά τους και από τη σκοπιά των συμφερόντων τους την κάνουν πολύ σωστά. Δε δίνουν την αληθινή διάσταση του Μάη του '68. Δίνουν μια διάσταση φοιτητικής κινητοποίησης, που βεβαίως υπήρξε και ήταν συμβολή στον αγώνα, αλλά ο καταλύτης των εξελίξεων ήταν η παρέμβαση της εργατικής τάξης με όσα σας είπα προηγουμένως. Πρέπει, δε, να σημειώσω ότι το κύριο αίτημα που είχαν οι εργαζόμενοι τις πρώτες μέρες ήταν σοσιαλισμός, ανατροπή του κοινωνικού συστήματος.

Μέτωπο των λαϊκών δυνάμεων

- Ποια πείρα αξίζει να κρατήσουμε από κείνα τα γεγονότα; Τι συμπεράσματα βγαίνουν, τόσο για το κίνημα της νεολαίας όσο και για το κίνημα των εργαζομένων;

- Πρέπει να γίνει πολύ καθαρό και για τους φοιτητές και για τους εργαζόμενους ότι αυτό το κοινό μέτωπο πάλης φοιτητών και εργατών, για να λυθούν τα προβλήματα που απασχολούν και τους μεν και τους δε, είναι αναγκαίο. Το θέμα δεν είναι ποιος θα αρχίσει πρώτος και ποιος δεύτερος. Το θέμα είναι να βρεθούν σ' αυτό τον αγώνα από κοινού, από κοινού να αντιπαλέψουν τη σημερινή αντιλαϊκή πολιτική και θα κριθούμε ο καθένας μέσα από αυτή τη διαδικασία. Είναι πολύ καλό το σύνθημα που λέει "Εργάτες - αγρότες - φοιτητές ενωμένοι". Και δεν είναι μόνο καλό, αλλά και ανάγκη να υλοποιηθεί. Στο γαλλικό Μάη είχαμε στο πλευρό μας και τους μικρομεσαίους. Και οι μικρομεσαίοι σήμερα πρέπει να συντονιστούν σ' αυτό το μέτωπο. Αύριο το πρωί θα είναι προλετάριοι. Τότε στη Γαλλία κλείσανε 350 χιλιάδες μικρομάγαζα. Την πραγματικότητα αυτή τη βιώνουμε σήμερα στην Ελλάδα. Να ένα βασικό συμπέρασμα, μια ουσιαστική πείρα που πρέπει να κρατήσουμε από το Μάη του '68. Το κοινό μέτωπο πάλης των λαϊκών στρωμάτων και τάξεων ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική που εφαρμόζεται.

Ο Δημήτρης Κατσιανάκος γεννήθηκε το 1942 και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου και στα πρώτα δύσκολα μετεμφυλιακά χρόνια. Ως παιδί πολιτικού κρατούμενου έζησε από πολύ κοντά τις σκληρές συνθήκες της εποχής και μέσα σ' αυτές ανδρώθηκε. Μέσα από τα επισκεπτήρια στις φυλακές, όπου για πέντε χρόνια βρισκόταν κρατούμενος ο πατέρας του, βίωσε το σκληρό πρόσωπο της βίας της εξουσίας της αστικής τάξης

Το 1965 οργανώθηκε στη νεολαία Λαμπράκη, ενώ λίγο αργότερα έγινε μέλος της ΕΔΑ, κατά το διάστημα που εργαζόταν ως βιομηχανικός εργάτης στο Παρίσι. Πήρε μέρος στην εξέγερση του Μάη του 1968 ως συνδικαλιστής της Σε-Ζε-Τε στην εταιρία "Σιτροέν".

Το 1967 ο Δ. Κατσιανάκος έγινε μέλος του ΚΚΕ. Στο 9^ο, στο 10^ο και στο 11^ο Συνέδριο του ΚΚΕ εκλέγονταν αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ. Από το 12^ο Συνέδριο ήταν τακτικό μέλος της ΚΕ ως το θάνατο του στις 3 Αυγούστου 2003 σε ηλικία 61 ετών.

πηγη