Πώς οι Ισλανδοί ξεπέρασαν μόνοι τους την κρίση

Η Ισλανδία είναι ένα μικρό κράτος που βρίσκεται στον βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό. Ανήκει γεωγραφικά στην Ευρώπη και οι κάτοικοί του φτάνουν με το ζόρι τις 340.000. Μέχρι πριν από 20 χρόνια, η οικονομία της χώρας ήταν εξαρτημένη από την αλιεία και τον τουρισμό. Σχεδόν αποκλειστικά. Όμως εκείνη την περίοδο, οι τράπεζες της χώρας ξεκίνησαν ένα αρρωστημένο ράλι επενδύσεων, αγοράζοντας
τραπεζτα πάντα και προσφέροντας υψηλότερα επιτόκια. Όταν η παγκόσμια οικονομία κατέρρευσε, το χρέος των τραπεζών της ήταν έως και τετραπλάσιο του ΑΕΠ. Η χώρα δεν μπορούσε να εγγυηθεί για τις τράπεζες και να πληρώσει τα χρέη τους.
Προτίμησε να μην το κάνει. Το λεγόμενο bail out δεν έγινε και οι Ισλανδοί επέλεξαν να τις αφήσουν να χρεοκοπήσουν. Επέβαλαν αυστηρές ρυθμίσεις στην οικονομία, όπως τα γνωστά και σε εμάς capital controls. Τα μέτρα λιτότητας ήταν περισσότερα από κάθε άλλη χώρα στην Ευρώπη, αν εξαιρέσεις μόνο την Ελλάδα.
Αποφάσισαν λοιπόν να εγγυηθούν μόνο τις καταθέσεις των Ισλανδών και κανενός άλλου. Για να το κάνουν αυτό, δανείστηκαν 2,1 δισ. από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και 2,5 από τους γείτονες Σκανδιναβούς. Το μεγαλύτερο όπλο στα χέρια τους ήταν ένα: το νόμισμά τους.
Αν και εν μέσω της κρίσης, το 2009, η κυβέρνηση είχε κάνει αίτηση να ενταχθεί στην ζώνη του Ευρώ, έξι χρόνια αργότερα ακύρωσε την συγκεκριμένη αίτηση ως εντελώς αχρείαστη για την χώρα και την οικονομία. Κι αυτό γιατί όταν η κρίση χτύπησε την Ισλανδία, η ισλανδική Κορόνα (το εθνικό νόμισμα) έπεσε σχεδόν κατά 60% σε αξία μέσα σε έναν χρόνο. Όμως αυτό την βοήθησε στο να ελέγξει η ίδια την οικονομία της και να αναστηλώσει το εμπόριο. Αν είχε το Ευρώ ως νόμισμα, δεν θα μπορούσε να μειώσει την αξία του και θα έπρεπε να λάβει διαφορετικά μέτρα.

Αφήνοντας τις τράπεζες να καταρρεύσουν, οι πολίτες της δεν αναγκάστηκαν να πληρώσουν τα υπέρογκα χρέη που δημιούργησαν οι τραπεζίτες. Η εμπιστοσύνη δεν χάθηκε, σε μια χώρα που επέλεξε τους πολίτες από την παγκόσμια οικονομία. Τουλάχιστον έτσι το βλέπουν οι ίδιοι. Σε λιγότερο από 3 χρόνια, η Ισλανδία έδειξε σημάδια ανάκαμψης.
Σε μια χώρα που θα είχε υιοθετήσει ήδη το Ευρώ, το αποτέλεσμα δεν θα μπορούσε να ήταν το ίδιο. Η Ισλανδία τα κατάφερε επειδή όταν την χτύπησε η κρίση είχε ακόμα το δικό της νόμισμα και υποτίμησε την αξία του. Το 2016, η ανάπτυξη έφτασε το 7,2%. Και λόγω της πτώσης του Ευρώ, το νόμισμά της κερδίζει συνεχώς αξία.
Η επιτυχία οφείλεται στο ότι άφησε το τραπεζικό σύστημα να καταρρεύσει, μη αναλαμβάνοντας το χρέος τους, στην υποτίμηση της κορόνας αλλά κυρίως, όπως λένε οι ίδιοι αλλά και αρκετοί Αμερικανοί οικονομολόγοι, επειδή άφησαν τους πολίτες να συμμετέχουν σε όλες τις αποφάσεις, δείχνοντας πόσο δημοκρατική χώρα είναι. Επιπλέον, τιμώρησε τους τραπεζίτες βάζοντας αρκετούς από αυτούς στην φυλακή.

Το παράδειγμα της Ισλανδίας είναι μοναδικό. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δήλωσε πως έμαθε πολλά από την περίπτωσή του. Πολλοί ήταν αυτοί που κατέκριναν αυτή την πολιτική, η οποία ανάγκασε τους Βρετανούς και άλλους, να αποζημιώσουν οι ίδιοι τους πολίτες τους που είχαν καταθέσεις σε ισλανδικές τράπεζες. Παρόλ’ αυτά, η Ισλανδία σήμερα πάει από το καλό στο καλύτερο. Και δεν έχει την πρόθεση να υιοθετήσει το Ευρώ. Όπως είχε δηλώσει και ο πρώην πρόεδρος της χώρας Όλαφουρ Γκρίμσον:
«Ήμασταν αρκετά σοφοί ώστε να μην ακολουθήσουμε τις παραδοσιακές τακτικές του δυτικού οικονομικού κόσμου, οι οποίες επικρατούν τα τελευταία 30 χρόνια. Εισήγαμε ελέγχους συναλλάγματος, αφήσαμε τις τράπεζες να καταρρεύσουν, παρείχαμε υποστήριξη στους φτωχούς και τα μέτρα λιτότητας δεν ήταν όπως αυτά που βλέπετε στην υπόλοιπη Ευρώπη».
πηγη