H μεγάλη μάχη της Βαμβακούς

Στις 18 Απρίλη 1948, στις 5 τα ξημερώματα, ισχυρό τμήμα του Δημοκρατικού Στρατού Πελοποννήσου, με όλη τη δύναμη του Αρχηγείου Πάρνωνα και Ταϋγέτου και το τάγμα Ξυδέα του Αρχηγείου Ταϋγέτου, με επικεφαλής τον Βαγγέλη Ρογκάκο, τον Κονταλώνη και τον Πρεκεζέ ξεκίνησε για να χτυπήσει το 5ο Τάγμα Χωροφυλακής (Τάγμα Κρανιά), που είχε εγκατασταθεί αμυντικά στο χωριό Βαμβακού.

Οι χωροφύλακες είχαν λάβει θέσεις
στα οχυρά "Κρύβη", "Προφήτης Ηλίας", "Αλώνια" και "Κοτρώνι", αλλά και στην περιοχή του χωριού Αράχωβα Λακωνίας. Με τη διάταξη αυτή, το Τάγμα Κρανιά εμπόδιζε το ΔΣΕ να επεκτείνει την ελεύθερη περιοχή του προς το βόρειο Πάρνωνα και είχε τη δυνατότητα να ελέγχει, κάπως αποτελεσματικά το δημόσιο δρόμο Σπάρτης- Τρίπολης.

Η επίθεση ξεκίνησε σαρωτικά στα εξωτερικά φυλάκια και εκδηλώθηκε και στο χωριό Βαμβακού. Ένα μικρό τμήμα ανταρτών απασχολούσε με αραιά πυρά αυτομάτων όπλων το τμήμα Χωροφυλακής που βρισκόταν στο χωριό Αράχωβα. Με την έναρξη της επίθεσης, ο διοικητής του τάγματος Χωροφυλακής Αριστείδης Κρανιάς εγκαταστάθηκε με το επιτελείο και τη σωματοφυλακή του στο ύψωμα "Κρύβη"- σημείο κλειδί της αμυντικής διάταξης του τάγματός του. Από εκεί συντόνιζε αποτελεσματικά την άμυνα όλων των οχυρών του θέσεων. 

Μετά από δύο ώρες μάχης, ο ΔΣΕ επικέντρωσε τις δυνάμεις του στο ύψωμα "Κρύβη" το οποίο κατέλαβε με έφοδο. Ο ταγματάρχης Αριστείδης Κρανιάς εγκατέλειψε το φυλάκιο έγκαιρα και διέφυγε με όχημα προς τη Σπάρτη αφήνοντας τους άνδρες του μόνους. Στη φάση αυτή, οι Χωροφύλακες που δεν είχαν σκοτωθεί ή τραυματιστεί στη σύγκρουση, συμπτύχθηκαν από όλα τα φυλάκια πίσω στο χωριό Βαμβακού. Εκεί ενώθηκαν με άλλους χωροφύλακες και οχυρώθηκαν σε κτήρια του χωριού προβάλλοντας σθεναρή αντίσταση. Μετά από λίγη ώρα ολόκληρη η δύναμη του ΔΣΕ περικύκλωσε το χωριό και ξεκίνησε να απομονώνει ένα ένα τα σπίτια-οχυρά της Χωροφυλακής. 

Δύο ώρες μετά, ο ΔΣΕ απαγκιστρώθηκε από τη Βαμβακού καθώς ένα τάγμα Εθνοφρουράς από τη Βλαχοκερασιά και μια μονάδα 5 τεθωρακισμένων ξεκίνησε να ενισχύσει τη Βαμβακού. Τα τεθωρακισμένα σταμάτησαν πριν το χωριό καθώς ο δρόμος είχε ναρκοθετηθεί από το ΔΣΕ. 

Η κατάσταση των Χωροφυλάκων στην περιοχή ήταν δραματική. 30 χωροφύλακες είχαν σκοτωθεί ενώ 45 ήταν τραυματίες πολλοί εξ αυτών βαριά. Μια ημέρα μετά, επισκέφθηκε τη Βαμβακού Αμερικάνος συνταγματάρχης Ρενέ που έφθασε στο σημείο με τον αντισυνταγματάρχη Ε. Χατζηθεοδώρου. Ο Ρενέ αποφάνθηκε πως "μόνο ένα θαύμα έσωσε τους Χωροφύλακες στη μάχη αυτή" και πως " αν ο ΔΣΕ δεν αναγκαζόταν να υποχωρήσει. Η μάχη θα είχε χαθεί". Οι κυβερνητικές δυνάμεις συνειδητοποίησαν ότι δεν μπορούσαν να κρατήσουν την περιοχή και δύο ημέρες μετά αποσύρθηκαν τελείως από την περιοχή. Ο ΔΣΕ είχε πια ενοποιήσει την ελεύθερη περιοχή δράσης του.

Από την επιχείρηση, ο ΔΣΕ κατέλαβε 1 όλμος μεγάλου διαμετρήματος, 2 βαριά πολυβόλα τύπου Βίκερς, 26 οπλοπολυβόλα, 30 αυτόματα τύπου Τόμιγκαν και Στάγερ, πολλές κούτες πυρομαχικά, άφθονο ιματισμό και πολλά τρόφιμα και φάρμακα. 

Ο ΔΣΕ είχε 9 νεκρούς στη μάχη της Βαμβακούς και 20 τραυματίες. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν ο ηρωικός ανθυπολοχαγός του Ξυδέα, Παναγιώτης Κατσίβας που σκοτώθηκε σε έφοδο. Ανάμεσα στους νεκρούς της Χωροφυλακής βρέθηκε επίσης ο υπομοίραρχος Ρήγας, που προς τιμήν του δεν δέχτηκε να εγκαταλείψει τους άνδρες του. 

Ο αστικός τύπος της Αθήνας δεν κάλυψε το περιστατικό της μάχης και επιδόθηκε στην παραγωγή άρθρων για τις Ιταλικές εκλογές...

Ηρώο των νεκρών χωροφυλάκων στη Βαμβακού.

kokkinosfakelos