Οι άγρυπνοι φύλακες του μνημείου των Τεμπών – Νυχθημερόν στο Σύνταγμα

Ολα ξεκίνησαν στο Σύνταγμα στις 28 Φεβρουαρίου 2025, ώρα 23.21. Στα δύο χρόνια από τη στιγμή που ο χρόνος χωρίστηκε στη μέση. Στο πριν και το μετά του εγκλήματος των Τεμπών.Η οργή και οι μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις ενός λαού που ζητούσε οξυγόνο οδήγησαν ορισμένους συνανθρώπους μας στο να βρίσκονται κάθε βράδυ μπροστά από τη Βουλή. Απέναντι από το κτίριο που στεγάζει τα πρόσωπα και τις ευθύνες που οδήγησαν στην τραγωδία. Κόντρα στη λήθη και τη συγκάλυψη που μανιωδώς το καθεστώς της κυβέρνησης Μητσοτάκη ήθελε να επιβάλει από τις πρώτες κιόλας ώρες.

Εκείνη τη νύχτα, με μάτια δακρυσμένα και ποτισμένα από δακρυγόνα, νέα παιδιά στην πλειονότητά τους έγιναν ένα με τους συγγενείς των θυμάτων. Στην αντίστροφη μέτρηση που έκαναν οι παρευρισκόμενοι μπροστά από τη Βουλή άφησαν λευκά μπαλόνια όπου ήταν γραμμένα τα 57 ονόματα των θυμάτων του εγκλήματος των Τεμπών. Οι δεκάδες συγκεντρωμένοι μπροστά από το κοινοβούλιο ξέσπασαν σε δάκρυα και χειροκροτήματα φωνάζοντας «αθάνατοι».

Ο Ηλίας, ο Εκτορας και η Ελένη είναι μερικά από τα μέλη της πρωτοβουλίας που αριθμεί περίπου 20 με 30 άτομα και προσέχει καθημερινά αυτό το μικρό μνημείο με τα γραμμένα ονόματα των 57 θυμάτων. Αγωνίζονται ώστε ο χώρος να παραμείνει ως έχει, ακριβώς όπως γεννήθηκε από εκείνες τις ιστορικές διαδηλώσεις. Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης πίστευε ότι χτυπώντας τους δεκάδες πολίτες θα «καθάριζε» τον χώρο μπροστά από τη Βουλή.

null

Ακριβώς όπως «καθάρισαν» τον τόπο του δυστυχήματος. Δυστυχώς για εκείνον, «οι ιδέες είναι σαν τα καρφιά. Οσο τις χτυπάς τόσο βαθύτερα μπαίνουν». Οχι μόνο δεν έφυγαν, αλλά διαμόρφωσαν τον χώρο με φαναράκια, κεριά και μια ενημερωτική πινακίδα, στα ελληνικά και στα αγγλικά, την οποία χιλιάδες Ελληνες και τουρίστες διαβάζουν καθημερινά, ενώ διπλωματούχοι ξεναγοί έχουν εντάξει αυτό το μνημείο στις ξεναγήσεις τους.

«Εως τη δικαίωση»

Αν περάσετε το βράδυ από το σημείο, θα δείτε αυτά τα παιδιά –ανεξαρτήτως καιρού– να τραγουδούν, να συζητούν και στις 23.21 να βροντοφωνάζουν τα ονόματα των νεκρών μπροστά από το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη. Είναι τα ονόματα που η κυβέρνηση Μητσοτάκη ήθελε ο ελληνικός λαός να τα ξεχάσει, ενώ μέχρι και ο ίδιος ο πρωθυπουργός στις 13 Μαρτίου αναγκάστηκε να υποκλιθεί μπροστά στα κόκκινα γράμματα. «Μετά τη μεγάλη συγκέντρωση της Αθήνας θεώρησα πως οφείλω να είμαι εδώ παρών καθημερινά»

Τον συμπληρώνει ο Χρήστος Κωνσταντινίδης, σύζυγος της Βασιλικής Χλωρού, η οποία επίσης «έφυγε» στο δολοφονικό δυστύχημα την τραγική εκείνη νύχτα: «Τα παιδιά έμειναν εδώ να φυλάνε τα ονόματα των ανθρώπων μας για να μην τα σβήσει κανένας. Παρά το μένος των ΜΑΤ, τα δακρυγόνα, τα επεισόδια, τίποτα δεν πτόησε όλους αυτούς τους συμπολίτες μας που μας έχουν αγκαλιάσει. Ηταν νέα παιδιά, οικογένειες με παιδιά που έμειναν εδώ για να αποδώσουν φόρο τιμής στους νεκρούς μας.

Οφείλουμε να μείνουν τα κεράκια αναμμένα μέχρι να έρθει η δικαίωση. Εμείς ως συγγενείς, ως οικογένειες και οι τραυματίες επιζήσαντες θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας. Αυτός ο αγώνας είναι υπερμαραθώνιος και το καθημερινό βίωμα των ανθρώπων εδώ μας δίνουν φτερά και κουράγιο για να συνεχίσουμε παρακάτω και να δικαιώσουμε αυτούς που έφυγαν και όσους επιβίωσαν από το έγκλημα των Τεμπών. Για μας δικαίωση είναι η αποκάλυψη της αλήθειας για το έγκλημα των Τεμπών, η πραγματική απόδοση δικαιοσύνης και το να σταματήσει ο κατήφορος του σιδηροδρόμου που έχει καταντήσει να είναι χειρότερος από την ημέρα του συμβάντος. Μόνο εξαγγελίες ακούμε δύο και πλέον χρόνια από την κυβέρνηση».

Ο καθένας μπορεί να επισκεφτεί το μνημείο και να προσφέρει. Οι συγγενείς των θυμάτων το έχουν έμπρακτα αγκαλιάσει και το επισκέπτονται όσο πιο συχνά μπορούν. Το πώς διαμορφώθηκε ο χώρος από τα μέλη της πρωτοβουλίας εξηγεί στο Documento o Ηλίας, ειδικός παιδαγωγός και μέλος του «Μέχρι Τέλους»: «Ξεκίνησα κι εγώ στις 28.2.2025 μαζί με τα παιδιά εδώ. Μετά τη μεγάλη συγκέντρωση της Αθήνας θεώρησα πως οφείλω να είμαι εδώ παρών καθημερινά. Σταδιακά βάλαμε τα κεριά, τις γλάστρες και την πινακίδα που περιλαμβάνει ένα κείμενο συνοπτικό της τραγωδίας και του σκοπού μας, μαζί με τη λίστα των θυμάτων.

Πέραν της φυσικής παρουσίας και ιδιαίτερα το βράδυ την ώρα που στις 23.21 διαβάζουμε τα ονόματα, χρειαζόμαστε περισσότερο υλικά καθημερινής ανάγκης, όπως τα κεριά-ρεσό, αναπτήρες, καρβουνάκια, λιβάνια. Εννοείται ότι μπορεί ο οποιοσδήποτε να φέρει από αυτά. Τον τελευταίο καιρό έχουμε δωρεές σε αυτά τα υλικά. Τους πρώτους μήνες τα πληρώναμε από τις τσέπες μας και έχουμε και το ελεύθερο από τους γονείς αν χρειαστούμε κάτι να τους το ζητήσουμε».

Δυστυχώς, δεν λείπουν και τα αρνητικά σχόλια, όπως τονίζει ο Ηλίας: «Εχουν περάσει αρκετοί που μας είπαν πως έγιναν και άλλα εγκλήματα, όπως στο Μάτι, στη Μάνδρα κ.ά. Και γιατί δεν βγήκαμε ποτέ στους δρόμους γι’ αυτούς, ενώ για το Μάτι πολλοί από εμάς βγήκαμε στους δρόμους. Και γιατί δεν κάναμε ένα αντίστοιχο μνημείο για τα προηγούμενα εγκλήματα».

Το παρών δίνει και ο Εκτορας, που σπουδάζει, κάνει την πρακτική του, δουλεύει και περιγράφει στο Documento μια έντονη σκηνή που ξεχωρίζει αυτούς τους πέντε μήνες: «Ηρθα κι εγώ εδώ στην πορεία των δύο χρόνων. Ηξερα για την ύπαρξη του μνημείου και την απόπειρα να ξαναγραφτούν τα ονόματα, αλλά έπειτα από δύο χρόνια το πήρα απόφαση να ενεργοποιηθώ γιατί είχα κι εγώ δύο ανθρώπους μέσα στο τρένο.

Μια στιγμή που έχει χαραχτεί μέσα μου από αυτές τις βραδιές ήταν μια φορά που ήμασταν πολύς κόσμος. Διαβάζαμε τα 57 ονόματα και λίγο πριν φτάσουμε στην τελευταία λέξη, που είναι “αθάνατοι”, φωνάξαμε τόσο δυνατά που μέσα στην ησυχία ακούσαμε τον αντίλαλό μας στα κτίρια. Ακριβώς όπως όταν γέμισε το κέντρο της Αθήνας… Απλά ανατρίχιασα».

Η Ελένη σπουδάζει στο εξωτερικό. Η πρώτη της σκέψη σε κάθε επιστροφή είναι πότε θα βρεθεί με τους υπόλοιπους: «Ηρθα την επόμενη μέρα από την επέτειο. Συνέχισα να έρχομαι για δέκα μέρες στις κινητοποιήσεις που ακολούθησαν. Μετά έπρεπε να επιστρέψω στην Αγγλία, όπου σπουδάζω. Πήγα, έδωσα εξετάσεις και τώρα είμαι πάλι εδώ. Εχουμε μείνει εδώ με καταρρακτώδη βροχή. Περιμέναμε στο μετρό μέχρι να φτάσει η ώρα για να πούμε τα ονόματα. Τα είπαμε, ξαναγυρίσαμε στο μετρό και όταν σταμάτησε να βρέχει καθίσαμε στο μνημείο. Η αστυνομία πλέον δεν μας ενοχλεί όπως στην αρχή».

Η ιστορία της πρωτοβουλίας

Αν κάποιος ήθελε να βάλει έναν τίτλο στον αγώνα των συγγενών στην υπόθεση των Τεμπών, στη φράση «Μέχρι Τέλους» θα έβρισκε αυτό που συνοψίζει απόλυτα την προσπάθειά τους για απόδοση δικαιοσύνης.

Ο Ηλίας θυμάται πώς προέκυψε η ονομασία της πρωτοβουλίας: «Το όνομα “Μέχρι Τέλους” ήταν μια δύσκολη απόφαση μεταξύ αρκετών τίτλων. Το επέλεξε η ομάδα μας μεταξύ τριών τεσσάρων άλλων προτάσεων, αλλά αυτή που μας κέρδισε ήταν αυτή της Αργυρώς. Η Αργυρώ είπε το “Μέχρι Τέλους” και έγινε η “νονά” της πρωτοβουλίας. Πιστεύω πως ήταν η πιο σωστή μας απόφαση αυτούς τους πέντε μήνες. Δεν θα μπορούσαμε να βρούμε κάτι πιο εύστοχο και εκφράζει απόλυτα αυτό το οποίο ευχόμαστε. Την τελική δικαίωση για τους ανθρώπους που χάθηκαν».

Εχει γίνει μέρος των ξεναγήσεων

Πώς περιγράφεις το έγκλημα που συμβολίζει το μνημείο; Κατά τη διάρκεια της παραμονής μας στο μνημείο είδαμε χιλιάδες τουρίστες από όλο τον κόσμο να διαβάζουν την ειδική πινακίδα που έχουν τοποθετήσει τα μέλη της πρωτοβουλίας. Αρκετοί ξεναγοί έκαναν ειδική μνεία σε αυτό. Τα ονόματα των θυμάτων είναι πλέον μέρος του χώρου.

Η ξεναγός και ιστορικός Ματίνα Τσελίκου επισημαίνει στο Documento: «Εάν οι ξεναγούμενοι είναι άνθρωποι με ενδιαφέρον που αξίζει να αναφερθείς σε κάτι τέτοιο, οφείλεις να ενημερώσεις. Προσωπικά το επιθυμώ διότι ένα μνημείο –παλαιότερο ή νεότερο– είναι σε μια “συνομιλία” με τον άνθρωπο που θα το αντικρίσει. Αναφέρομαι στα δεδομένα, στο τι συνέβη και το πώς έγινε –βασιζόμενη σε στοιχεία– η συγκάλυψη. Αναφέρομαι επίσης στους ανθρώπους που αναζητούν δικαίωση και πως είναι ζήτημα δημοκρατίας να τη βρουν, στις παλλαϊκές συγκεντρώσεις της 28ης Φεβρουαρίου και στο ότι σ’ αυτές συμμετείχαν άνθρωποι από ολόκληρο το πολιτικό φάσμα σε βαθμό άνευ προηγουμένου».

Ως προς το πώς προετοιμάζεται ένας ξεναγός να μιλήσει για όλα όσα διαδραματίστηκαν τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου 2023, η Μ. Τσελίκου επισημαίνει: «Δεν μπαίνω σε λεπτομέρειες διότι αφενός δεν το αντέχω, αφετέρου –λυπάμαι που το λέω– νιώθω αισθήματα ντροπής για το τόσο διεφθαρμένο κράτος που ζούμε, το οποίο θεωρώ υπεύθυνο για την απώλεια των 57 ζωών και τα όσα αδιανόητα ακολούθησαν. Οι πηγές μου είναι πορίσματα επιστημόνων και δεν απορρέουν από τις προσωπικές μου αντιλήψεις. Κάτι τέτοιο υπερβαίνει όποια πολιτική τοποθέτηση. Παραθέτω τα δεδομένα και δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κάποιος τι έχει συμβεί. Σκεφτόμουν πολύ αν έπρεπε να μιλήσω και να τοποθετηθώ, ωστόσο δεν θεωρώ πατριωτικό να προσπαθεί κάποιος να ωραιοποιεί και να “λειαίνει” τα κακώς κείμενα. Θέλω μάλιστα να γνωρίζουν ότι κάποιοι άνθρωποι παλεύουμε ενάντια σε όλη αυτήν τη σήψη για την οποία πολλά ακούνε και πολλά διαβάζουν. Τα συναισθήματά μου είναι βαριά κάθε φορά που αναφέρομαι στο εν λόγω θέμα». Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η αντίδραση των τουριστών, σύμφωνα με την ξεναγό: «Τους είναι αδιανόητο –αν και δεν το λένε ξεκάθαρα– ότι μια ευρωπαϊκή χώρα έχει τέτοια κενά ασφαλείας και τόσο παρωχημένη τεχνολογία στον 21ο αιώνα. Οι πιο υποψιασμένοι καταλαβαίνουν καλά το γιατί. Οι Ευρωπαίοι είναι αρκετά πιο ενήμεροι και μάλιστα κάποιοι χαιρέτισαν τις μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις, για τις οποίες επίσης γνώριζαν, ωστόσο οι Αμερικανοί –με τους οποίους δουλεύω κατά κόρον– ελάχιστα έως καθόλου γνωρίζουν».

 πηγη karditsastakra

 μονταζ teo