Ο τορπιλισμός του «Λουζιτάνια»: Οι ΗΠΑ μπαίνουν στον πόλεμο

Στο βυθό του Ατλαντικού ωκεανού, στο ναυάγιο του υπερωκεάνιου «Λουζιτάνια», παραμένουν, εδώ και ένα αιώνα, κρυμμένα τα μυστικά της πολύνεκρης τραγωδίας, που άλλαξε τη ροή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. 

Είναι δυνατόν το βρετανικό ναυαρχείο να άφησε απροστάτευτο στα γερμανικά υποβρύχια το υπερωκεάνιο,με 1.962 επιβάτεςκαι πλήρωμα, για να υποχρεωθούν οι ΗΠΑ να μπουν στον πόλεμο;

Μπορεί το πλοίο να μετέφερε κρυφά πυρομαχικά, γεγονός που το καθιστούσε στόχο; Τι προκάλεσε μια δεύτερη καταστροφική έκρηξη; 

Αυτά και άλλα ερωτήματα εξακολουθούν, μέχρι σήμερα, να απασχολούν τους μελετητές του δεύτερου, μετά τον «Τιτανικό», πιο διάσημου ναυαγίου στον κόσμο και αναμφίβολα του πιο μυστηριώδους. 

Είναι αξιοσημείωτο ότι οι βρετανικές υπηρεσίες κράτησαν κρυφά, για πολλές δεκαετίες, κρίσιμα στοιχεία για να αποφύγουν διπλωματικές συνέπειες. 

Το δεδομένο είναι ότι μετά την 7η Μαΐου 1915, οπότε το «Λουζιτάνια» τορπιλίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο U-20, δρομολογήθηκε η είσοδος των Ηνωμένων Πολιτειών στον «μεγάλο πόλεμο». 

Το υπερωκεάνιο, που ήταν το καμάρι της ναυπηγικής βιομηχανίας, ταξίδευε από τη Νέα Υόρκη προς το Λίβερπουλ. 

Λίγα λεπτά μετά από τις 2 το μεσημέρι, το πλοίο βρισκόταν περίπου 6 μίλια ανοιχτά από τις νότιες ακτές της Ιρλανδίας.

Πολλοί επιβάτες βρίσκονταν ακόμα στις τραπεζαρίες και η ορχήστρα έπαιζε τον εύθυμο σκοπό του δημοφιλούς τραγουδιού της εποχής «It's a Long Way to Tipperary» (σ.σ. «είναι μακρύς ο δρόμος για το Tiperrary», μια ιρλανδική πόλη). 

Τότε μια τορπίλη πέτυχε το σκάφος στη δεξιά πλευρά προς την πλώρη. Την πρώτη έκρηξη ακολούθησε, σε λίγο χρόνο, μία δεύτερη ακόμα πιο ισχυρή, που το έσχισε στα δύο. 

Το πλοίο βυθίστηκε μέσα σε 20 λεπτά και 1.198 άνθρωποι χάθηκαν στον ωκεανό. Ανάμεσα στα θύματα ήταν και 4 Ελληνες ενώ άλλοι δύο διασώθηκαν. 

Περίπου 700 μέτρα πιο μακριά, ο Βάλτερ Σκιούγκερ, κυβερνήτης του γερμανικού υποβρυχίου, παρακολουθούσε από το περισκόπιο τις εφιαλτικές εικόνες που διαδραματίζονταν και αργότερα έγραψε στο ημερολόγιό του: 

«Η έκρηξη της τορπίλης πρέπει να ακολουθήθηκε από μια δεύτερη ({από} λέβητα ή πυρίτιδα;). Η υπερκατασκευή, ακριβώς πάνω από το σημείο της κρούσης, και η γέφυρα είναι σχισμένες, η φωτιά ξεσπάει και ο καπνός περιβάλλει την ψηλή γέφυρα... Φαίνεται ότι το πλοίο θα βυθιστεί πολύ σύντομα. Υπάρχει μεγάλη σύγχυση στο σκάφος. [...] μερικές βάρκες, υπερπλήρεις, καθελκύονται βιαστικά, αγγίζουν το νερό με πλώρη ή πρύμνη πρώτα και απομακρύνονται αμέσως. [...] Δεδομένου ότι φαίνεται πως το ατμόπλοιο θα παραμείνει στην επιφάνεια για λίγο χρονικό διάστημα, καταδυθήκαμε σε βάθος 24 μέτρων και απομακρυνθήκαμε [...] . Θα ήταν αδύνατο για μένα, ούτως ή άλλως, να ρίξω μια δεύτερη τορπίλη σε αυτό το συντετριμμένο πλήθος ανθρώπων που αγωνίζεται για να σώσει τη ζωή του». 

Η επίθεση του γερμανικού υποβρυχίου προκαλεί σάλο στις ΗΠΑ και στη Βρετανία. 

Η βρετανική κυβέρνηση υποδαύλισε την έκρηξη οργής ενάντια στους Γερμανούς, ακόμα και με αφίσες, που καλούσαν σε εκδίκηση για το «Λουζιτάνια».

Αυτό αποδείχτηκε πολύ αποτελεσματικό στην Ιρλανδία, όπου η στράτευση δεν ήταν υποχρεωτική. 

Παράλληλα, βοήθησε τον πρόεδρο των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον να ξεκινήσει τη διαδικασία για να μπουν, τελικά, το 1917, οι ΗΠΑ στον πόλεμο. 

Οι Γερμανοί είχαν προειδοποιήσει 

Στην Αθήνα, όπου το παλάτι έχει επιβάλλει την πολιτική «ουδετερότητας», οι περισσότερες εφημερίδες τηρούν μια στάση «ίσων αποστάσεων» για τον τορπιλισμό και τη βύθιση του πλοίου.

Ορισμένες φιλοβασιλικές εφημερίδες δεν διστάζουν να γράψουν ακόμη και για επιτυχία των Γερμανών ή άθλο των υποβρυχίων! 

Πάντως, στα δημοσιεύματα της εποχής καταγράφονται και ορισμένα ασυνήθιστα γεγονότα, που προηγήθηκαν του απόπλου από τη Νέα Υόρκη του «Λουζιτάνια», αλλά είτε δεν αξιολογήθηκαν σωστά είτε υποβαθμίστηκαν από την αγγλική πλοιοκτήτρια εταιρεία «Κιούναρντ» για να μην υπάρξει οικονομική ζημιά. 

Η αρχή έγινε με τη δημοσίευση σε εφημερίδες των ΗΠΑ μιας καταχώρισης της γερμανικής πρεσβείας, η οποία επιμελώς τοποθετούνταν κοντά σε διαφήμιση του ταξιδιού του «Λουζιτάνια», με αναχώρηση τη Πρωτομαγιά. 

Με αυτή προειδοποιούνταν όσοι επρόκειτο να ταξιδέψουν ότι υπήρχε κίνδυνος επίθεσης σε πλοία με βρετανική σημαία που ταξίδευαν στα χωρικά ύδατα της Αγγλίας. 

Η προειδοποίηση δημιούργησε ανησυχία και ορισμένοι επιβάτες ακύρωσαν την αναχώρησή τους.

Τότε αναγκάστηκε να εμφανιστεί ο εκπρόσωπος της πλοιοκτήτριας εταιρείας «Κιούναρντ» στη Νέα Υόρκη μαζί με τον καπετάνιο του «Λουζιτάνια» Ουίλιαμ Τέρνερ και, για να καθησυχάσουν τους επιβάτες, ισχυρίστηκαν ότι το πλοίο ήταν πάρα πολύ γρήγορο για να το «πιάσει» οποιοδήποτε υποβρύχιο. 

Επίσης, ορισμένοι επιβάτες είχαν λάβει, την ημέρα της αναχώρησης, ανώνυμες επιστολές, που τους καλούσαν να μην ταξιδέψουν με το «Λουζιτάνια» διότι θα τορπιλιστεί... 

Ενα άλλο περίεργο γεγονός σημειώθηκε λίγο μετά την αναχώρηση του πλοίου από τη Νέα Υόρκη, όταν ο ύπαρχος Αντερσον βρήκε τρεις Γερμανούς λαθρεπιβάτες, κρυμμένους σε μια αποθήκη τροφίμων. Κατά μια εκδοχή είχαν μαζί τους φωτογραφικό εξοπλισμό. 

Οι Γερμανοί, που χάθηκαν με το πλοίο, καθώς κρατούνταν σε μια άδεια καμπίνα, κάτω από τα καταστρώματα επιβατών, ανακρίθηκαν από τον ντετέκτιβ Ουίλιαμ Πάιερποϊντ αλλά δεν συνεργάστηκαν. Φέρονται να είπαν μόνο ότι θα έδειχναν στον «άρχοντα» του ναυαρχείου Ουίνστον Τσόρτσιλ «πως τακτοποιούν το ναυτικό του». 

Εικάζεται ότι η παρουσία τους στο πλοίο σχετιζόταν με τις δραστηριότητες κατασκοπείας του ναυτικού ακόλουθου της γερμανικής πρεσβείας στις ΗΠΑ Καρλ Μπόι Εντ, που είχε οργανώσει σειρά από σαμποτάζ με τη χρήση βαλβίδων σωληνώσεων μεγέθους πούρων. 

Τα τελευταία μόνο χρόνια αποκαλύφθηκε άλλη μια «σκοτεινή» παρουσία στο πλοίο. Ηταν ένα άτομο, ονόματι Τσάρλι Πόρτερ, που δεν ήταν καταγεγραμμένος στις λίστες πληρώματος και επιβατών. 

Επίσημα, ο Πόρτερ εργαζόταν για λογαριασμό της πλοιοκτήτριας εταιρείας αλλά φαίνεται ότι ήταν και πράκτορας των βρετανικών υπηρεσιών, με μια αποστολή απόλυτα μυστική, την οποία γνώριζε μόνος ο καπετάνιος Τέρνερ και κανένας άλλος. 

Πιστεύεται ότι η αποστολή του ήταν να κάνει τις συμφωνίες αγοράς πυρομαχικών, να εξασφαλίσει την ασφαλή μεταφορά και φύλαξή τους στο πλοίο και να φροντίσει για την παράδοσή τους στο Λίβερπουλ. Ηταν, δηλαδή, ο αθέατος συνοδός του κρυφού φορτίου του «Λουζιτάνια». 

Ωστόσο, οι Βρετανοί για πολλές δεκαετίες αρνούνταν ότι το πλοίο μετέφερε πυρομαχικά, γεγονός που θα το καθιστούσε «νόμιμο στόχο» για τα γερμανικά υποβρύχια και θα ανέτρεπε την επιχειρηματολογία για την είσοδο των ΗΠΑ στον πόλεμο. 

Τελικά, μόλις τη δεκαετία του 1970 η Βρετανία παραδέχτηκε ότι στο πλοίο υπήρχαν 4.200 κιβώτια φυσιγγίων για μικρά όπλα, 3.250 πυροκροτητές με φιτίλι και 1.248 κιβώτια που περιείχαν 5.000 κελύφη οβίδας. 

Τα παραπάνω, όπως υποστήριζαν οι Βρετανοί, ήταν ακίνδυνα και δεν μπορούσαν να προκαλέσουν τη δεύτερη έκρηξη. 

Ωστόσο, όλα δείχνουν ότι συνέχιζαν να αποκρύπτουν την ύπαρξη των επικίνδυνων πυρομαχικών. Κάποιοι μιλάνε για 46 τόνους «μαύρης πυρίτιδας». 

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1982 όταν υποβλήθηκε αίτημα για τη διενέργεια ερευνητικής κατάδυσης τέθηκαν σε συναγερμό κυβερνητικοί αξιωματούχοι, που πίστευαν ότι μπορεί να εξακολουθούν να βρίσκονται επί του σκάφους επικίνδυνα πυρομαχικά. 

Σύμφωνα με απόρρητα έγγραφα του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών, που δόθηκαν προ τετραετίας στη δημοσιότητα («Ντέιλι Μέιλ», Τέλεγκραφ», «Γκάρντιαν» κ.ά. την 1.5.2014) εκφράζονταν ανησυχίες ότι, ακόμη και 70 χρόνια μετά το ναυάγιο, η αποκάλυψη μπορούσε να διαταράξει τις σχέσεις Αγγλίας και ΗΠΑ και ενδεχομένως εγείρονταν και θέματα αποζημιώσεων από συγγενείς των θυμάτων. 

Να σημειωθεί, δε, ότι εκείνη τη χρονιά (1982) οι σχέσεις ΗΠΑ-Αγγλίας έπρεπε να μείνουν αδιατάρακτες, καθώς ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη και η Αγγλία ξεκινούσε τον πόλεμο για τα νησιά Φόκλαντ. 

Οι τελευταίες καταδύσεις στο ναυάγιο έγιναν το 2012 και φαίνεται οι δύτες κατέληγαν στην εκτίμηση ότι η δεύτερη έκρηξη προκλήθηκε από τον λέβητα. 

Ωστόσο, το περσινό καλοκαίρι ένα άλλο καταδυτικό συνεργείο αμφισβήτησε αυτό το συμπέρασμα και ανακοίνωσε ότι για να εξεταστεί το λεβητοστάσιο και τα τμήματα του πλοίου που επηρεάστηκαν από τη δεύτερη έκρηξη, ώστε να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για την αιτία, πρέπει να ανοιχτεί μια τρύπα στο «κουφάρι» του πλοίου. 

Ομως, η ιρλανδική κυβέρνηση, η οποία έχει τη δικαιοδοσία για το ναυάγιο, δεν φαίνεται διατεθειμένη να το εγκρίνει. 

Ενα άλλο αναπάντητο ερώτημα, που τροφοδοτεί πολλά σενάρια συνωμοσίας είναι για ποιο λόγο το αγγλικό ναυαρχείο άφησε απροστάτευτο το «Λουζιτάνια» στα γερμανικά υποβρύχια. 

Η ηγετική τριάδα του ναυαρχείου αποτελείτο από τον λόρδο Τζάκι Φίσερ, τον Ουίνστον Τσόρτσιλ και τον ναύαρχο Ολιβερ. Αυτοί οι τρεις άνδρες ενημερώνονταν για όλες τις κινήσεις των γερμανικών υποβρυχίων και ελάμβαναν όλες τις αποφάσεις. 

Ωστόσο, η ηγετική τριάδα δεν ενημέρωσε ποτέ τον πλοίαρχο του «Λουζιτάνια» ότι είχε ακυρωθεί η απόφαση για να συνοδευτεί, στα βρετανικά ύδατα, το υπερωκεάνιο από το θωρηκτό «Τζούνο». 

Επίσης, ποτέ δεν ενημερώθηκε το «Λουζιτάνια» για την παρουσία, στην περιοχή όπου θα έπλεε, του υποβρύχιου U-20 που είχε εντοπιστεί και παρακολουθούνταν από το ναυαρχείο η δράση του. 

Αυτά τα δύο στοιχεία τροφοδοτούν, μέχρι σήμερα, τα πιο ακραία σενάρια, σύμφωνα με τα οποία το «Λουζιτάνια» εγκαταλείφθηκε στη τύχη του, σύμφωνα με ένα σχέδιο του Τσόρτσιλ, για να υποχρεωθούν να μπουν οι ΗΠΑ στον πόλεμο.

Ομως, πιο ψύχραιμοι μελετητές σημειώνουν, μεταξύ άλλων, ότι δεν ήταν δυνατό να γνωρίζει κανένας πού βρισκόταν το γερμανικό υποβρύχιο, καθώς η νότια ακτή της Ιρλανδίας βρίσκεται από τη πλευρά του ανοιχτού ωκεανού. 

Σημειωτέον δε ότι εάν υποβρύχιο και υπερωκεάνιο είχαν απόσταση μεγαλύτερη των δύο μιλίων ήταν αδύνατο να κινηθούν υποψίες. 

Αλλωστε τα μεσάνυχτα της 6ης προς 7 Μαΐου το «Λουζιτάνια» είχε λάβει δύο προειδοποιητικά μηνύματα και ο πλοίαρχος Τέρνερ έλαβε τα προβλεπόμενα μέτρα ασφαλείας 

Εκείνο, ίσως, που ξενίζει, είναι η προσπάθεια που έγινε με την έγκριση του Τσόρτσιλ να στραφούν οι ευθύνες στον Τέρνερ. Ομως, όλες οι σε βάρος του κατηγορίες κατέρρευσαν στα δικαστήρια. 

Οι Ελληνες επιβάτες 

Σώθηκε, γιατί πήγε να ξυριστεί 

Εξι Ελληνες ήταν ανάμεσα στους επιβάτες του «Λουζιτάνια» στο τελευταίο ταξίδι του. 

Στην πρώτη θέση διέμεναν ο Μιχάλης ή «Μικές» Ν. Παπαδόπουλος, 43 ετών, γνωστός έμπορος χαλιών και κουβερτών της εποχής, με καταγωγή από την Πέραμο, με την ιταλικής καταγωγής σύζυγό του, Αντζελα, 32 ετών, όπως και ο φίλος τους Λεωνίδας Μ. Μπίστης, 33 χρόνων. 

Στην τρίτη θέση ταξίδευαν οι Μαρίνος Ανδρεάτος 39 χρόνων, Γιώργος Καρακίτος (Caracitos, στις επίσημες καταστάσεις) ή Καρακίτσος σύμφωνα με τους ομογενείς της Νέας Υόρκης και Θεόδωρος Διαμαντής, 41 χρόνων. 

Το ζεύγος Παπαδόπουλου, που διέμενε σε εξωτερική σουίτα, επέστρεφε στην Αθήνα από ένα ταξίδι εργασίας και αναψυχής σε ΗΠΑ και Καναδά. 

Φαίνεται ότι η Αντζελα, που ήταν κόρη Ιταλού αριστοκράτη, απολάμβανε το ταξίδι, έχοντας την ευκαιρία της συναναστροφής με άτομα της «υψηλής κοινωνίας». 

Η ίδια διηγήθηκε, αργότερα, για τον χορό που χόρεψε με τον εκατομμυριούχο Αλφρεντ Βάντερμπιλτ στη διάρκεια γεύματος στο τραπέζι του πλοιάρχου και τις παρτίδες μπριτζ που έπαιξε με τη Λαίδη Αλαν, σύζυγο του ιδιοκτήτη της ομώνυμης ναυτιλιακής εταιρείας και τον διάσημο συλλέκτη έργων τέχνης σερ Χιου Λέιν (Hugh Lane). 

Αντίθετα, ο Παπαδόπουλος φαίνεται ότι περνούσε την ώρα του με τον Μπίστη, που είχε φτάσει, πριν από λίγους μήνες, στις ΗΠΑ, με το φορτηγό πλοίο «Eleni Bistis» της οικογενειακής εταιρείας MA Bistis & Company. 

Ο 33χρονος έμεινε στην Ατλάντα και αφού τελείωσε δουλειές της εταιρείας επέστρεφε στην Αθήνα. 

Οταν άρχισε η εγκατάλειψη του πλοίου, οι τρεις Ελληνες της πρώτης θέσης επιβιβάστηκαν στη σωσίβια λέμβο με αριθμό 17. Ωστόσο, κατά την καθέλκυση έσπασαν τα σχοινιά, η βάρκα ανατράπηκε και οι επιβάτες βρέθηκαν στην θάλασσα. 

«Μπορώ ακόμα να αισθανθώ το χέρι του που γλίστρησε από το δικό μου», έγραψε η Αντζελα Παπαδοπούλου, σε μια σπαρακτική επιστολή στον πατέρα της για την απώλεια του συζύγου της. 

Η ίδια ήταν δεινή κολυμβήτρια και φορώντας τη μάλλινη ζακέτα και ένα χονδρό ανδρικό παντελόνι, που της είχε δώσει νωρίτερα ένας ναύτης, άρχισε να κολυμπάει προς την ακτή. 

Αντίθετα, ο άνδρας της έδειξε να δυσκολεύεται μετά την πτώση στο νερό. Ο Μπίστης προσπάθησε να τον βοηθήσει να μπει σε μια άλλη σωσίβια βάρκα και σε λίγη ώρα χάθηκαν και οι δύο. 

Η 32χρονη γυναίκα κολύμπησε για αρκετή ώρα μέχρι που περισυνελέγη από τους επιβαίνοντες σε άλλη σωσίβια βάρκα. 

Η Αντζελα επέστρεψε στην Αθήνα, αλλά η μοίρα ήταν και πάλι σκληρή μαζί της καθώς έχασε τα παιδιά της, δύο κατ’ άλλες πηγές τρία, σε επιδημία γρίπης. Πέθανε την 1η Μαΐου 1936, σε ηλικία 53 ετών, και η τελευταία επιθυμία της ήταν να ταφεί με τη στολή του ναυτικού που βοήθησε τη διάσωσή της. 

Για τους άλλους τρεις Ελληνες, που ταξίδευαν στη Γ' θέση, τα διαθέσιμα στοιχεία είναι περιορισμένα. 

Από την κατάθεση του Θ. Διαμαντή στο Αγγλικό Ναυαρχείο μαθαίνουμε ότι μαζί με δύο φίλους του Ελληνες πήγε στο λιμάνι και επειδή «δεν μπορούσαμε να βρούμε {εισιτήρια} σε καμπίνες δεύτερης κατηγορίας υποχρεωθήκαμε να πάρουμε καμπίνες τρίτης θέσης». Οι άλλοι δύο ήταν ο Μαρίνος Ανδρεάτος και ο Γιώργος Καρακίτος ή Καρακίτσος. 

Σύμφωνα με την ομογενειακή εφημερίδα της Νέας Υόρκης «Ατλαντίς» (φ. 8.5.1915) οι δύο τους είχαν συνυπηρετήσει ως έφεδροι αξιωματικοί στο Μακεδονικό Αγώνα (1904- 1908) και στους Βαλκανικούς πολέμους (1912- 13) και πήγαιναν να καταταγούν ως αξιωματικοί στη Γαλλική Λεγεώνα των Ξένων. 

Ο Ανδρεάτος είχε φτάσει, από τις αρχές του έτους, στις ΗΠΑ ενώ ο Καρακίτος ή Καρακίτσος δεν είναι γνωστό πότε έφτασε. Ωστόσο και οι δύο ασχολήθηκαν, για μικρό διάστημα, με το εμπόριο. 

Αντίθετα, ο Διαμαντής φαίνεται ότι επέστρεφε στο Λονδίνο, όπου είχε ζήσει, αρκετά χρόνια, ασχολούμενος με το εμπόριο καπνού. Είχε παντρευτεί τη Βρετανίδα Μαμπέλ και είχαν αποκτήσει δύο παιδιά. 

Λίγο πριν από τον τορπιλισμό βρίσκονταν και οι τρεις στη τραπεζαρία της τρίτης θέσης. Οπως περιέγραψε ο Διαμαντής τελείωσαν το γεύμα περίπου στη 1.30 και κάθισαν συζητώντας περίπου 20 ή 25 λεπτά. 

«Στη συνέχεια σκέφτηκα να πάω να ξυριστώ στη δεύτερη θέση. Κατά την άφιξή μου στο κουρείο, περίπου 30 ή 40 μέτρα από την άλλη πλευρά, [το πλοίο] χτυπήθηκε», είχε πει ο ίδιος. Ισως αυτή η μετακίνησή του να ήταν καθοριστική για τη διάσωσή του. 

Μετέφερε πίνακες μεγάλης αξίας 

Οι άγνωστοι θησαυροί, που πήρε μαζί του στον βυθό το κρουαζιερόπλοιο «Λουζιτάνια», εξάπτουν τη φαντασία, δημιουργούν προσδοκίες και δεν αργούν να ανακατευτούν πραγματικά γεγονότα με μύθους. 

Ιδιαίτερα, για τους πανάκριβους πίνακες ζωγραφικής, που είχε στην καμπίνα του με αριθμό D 26, ο συλλέκτης έργων τέχνης σερ Χιου Λέιν (Hugh Lane) είχαν εμπλακεί τα πιο γνωστά μέντιουμ της εποχής, όπως η Ιρλανδέζα Εστερ Τρέιβερς Σμίθ. 

Το μέντιουμ ισχυρίστηκε ότι ερχόταν σε επικοινωνία με το πνεύμα του Λέιν, που είχε χαθεί στο ναυάγιο... 

Παρότι ορισμένοι αμφισβητούν ότι ο Λέιν μετέφερε σε εκείνο το ταξίδι σημαντικά έργα τέχνης, υπάρχουν ορισμένες αδιάσειστες μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν την ύπαρξή τους. 

Συγκεκριμένα, η διασωθείσα Αντζελα Παπαδοπούλου, καθώς διηγούνταν την γνωριμία της με τον Λέιν στη διάρκεια του ταξιδιού, είχε πει: 

«Εκείνο το βράδυ επέμεινα να μας δείξει ο σερ Λέιν κάποιους πίνακες που έφερνε στην Ευρώπη και έτσι πήγαμε στην καμπίνα (D-26), όπου είχα την ευκαιρία να δω αυτά τα έργα τέχνης για τελευταία φορά πριν χαθούν για πάντα στο ναυάγιο». 

Μάλιστα, πιστεύεται ότι τα έργα, που ήταν του Μονέ, του Ρέμπραντ, του Ρούμπενς και του Τισιάν, μεταφέρονταν μέσα σε 27 κυκλικά δοχεία από μόλυβδο και η αξία ξεπερνούσε τα 4 εκατομμύρια δολάρια. 

Πολλά χρόνια αργότερα, μετά από μια ερευνητική κατάδυση το καλοκαίρι του 1994, ένας δύτης ισχυρίστηκε ότι έχει εντοπίσει τα δοχεία, στα οποία υπήρχαν οι πίνακες ζωγραφικής. 

Ωστόσο, άλλες ερευνητικές καταδύσεις δημιούργησαν νέες αμφιβολίες τόσο για τις σωληνώσεις που θεωρήθηκαν ως δοχεία φύλαξης έργων τέχνης όσο και για το εάν αυτά θα μπορούσαν να έχουν διατηρηθεί ανέπαφα. Ετσι, το μυστήριο των πινάκων ζωγραφικής παραμένει άλυτο. 

Επίσης, αναπάντητο θα μείνει και το ερώτημα για την τύχη των πολύτιμων αντικειμένων που είχαν μαζί τους οι πλούσιοι επιβάτες του πλοίου. 

Κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι το πλοίο διέθετε μια μεγάλη κατασκευή 16 θυρίδων, ενσωματωμένων στα τοιχώματά του. Ωστόσο, αυτό διαψεύστηκε από τα σχέδια του κρουαζιερόπλοιου.

Ετσι, θεωρούνταν βέβαιο ότι όσα τιμαλφή δεν είχαν κρατήσει οι επιβάτες τα παρέδωσαν για φύλαξη στο χρηματοκιβώτιο του λογιστηρίου. 

Το πλοίο διέθετε δύο μικρά χρηματοκιβώτια, τα οποία, όπως διαπιστώθηκε, σε μια ερευνητική αποστολή το 1982, είχαν γίνει... άφαντα.

Πιθανολογήθηκε ότι είχαν αφαιρεθεί τη δεκαετία του 1930 από ιταλική εταιρεία, που έκανε καταδύσεις στην περιοχή, αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις παραβίασης των λαμαρινών.

πηγη efsyn.gr