Μονεμβασιά: Tο πλωτό κάστρο που συναρπάζει

Μια καστροπολιτεία σκαρφαλωμένη πάνω σε έναν άγριο, κάθετο βράχο. Η Μονεμβασιά, το «πέτρινο καράβι» του Γιάννη Ρίτσου, ταξιδεύει τους επισκέπτες σε αλλοτινούς καιρούς. Μέσα στα μεσαιωνικά τείχη της, παλιά αρχοντικά, πέτρινα σπίτια, βυζαντινές εκκλησίες, αψίδες, μαρμάρινοι αυτοκρατορικοί θρόνοι και λιθόστρωτα δρομάκια συνθέτουν ένα παραμυθένιο σκηνικό.

Η Μονεμβασιά φαντάζει σαν πλωτό φρούριο, καθώς μόνο μια στενή λωρίδα γης, μια γέφυρα, τη συνδέει με τη στεριά. Εξ ου και το όνομά της, από τη σύνθεση των λέξεων «μόνη» και «έμβαση», δηλαδή τη μοναδική είσοδο που την ενώνει με τον έξω κόσμο. Ο επιβλητικός βράχος αποκόπηκε από τη Λακωνία στα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ. όταν σημειώθηκε ισχυρός σεισμός. Δύο αιώνες αργότερα, Λάκωνες κατέφυγαν εκεί για να προφυλαχθούν από τις αραβοσλαβικές επιδρομές, έχτισαν και οχύρωσαν την Άνω Πόλη, ενώ τον 11ο αιώνα χτίστηκε και η Κάτω Πόλη.

Το κάστρο της Μονεμβασιάς υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα της Πελοποννήσου, με ιδιαίτερα ενεργό ρόλο στην ιστορία της ευρύτερης περιοχής από τα βυζαντινά χρόνια μέχρι τον 19ο αιώνα. Βίωσε πολιορκίες, μάχες και αλλεπάλληλες κατακτήσεις Φράγκων, Ενετών, Βυζαντινών και Οθωμανών. Ωστόσο, κανείς δεν κατάφερε ποτέ να εκπορθήσει με έφοδο τη Μονεμβασιά, που στέκει ακόμη αγέρωχη και προσκαλεί τους ταξιδιώτες να την εξερευνήσουν.

Στην Κάτω Πόλη

Ο περίπατος στα σοκάκια και σε στενά περάσματα σκεπασμένα με καμάρες θα σας φέρει σε εκκλησίες και πλατείες, στα καλοδιατηρημένα τείχη και τις πολεμίστρες, με εξαιρετική θέα στη θάλασσα. Στην Κάτω Πόλη έμεναν κάποτε οι κολίγοι και τα πληρώματα των πλοίων, ενώ στις μέρες μας πολλά από τα αναπαλαιωμένα πέτρινα σπίτια έχουν γίνει ξενώνες ή ιδιωτικές κατοικίες. Στην περιήγησή σας θα δείτε και μικρά πυργόσπιτα, καπνοδόχους με παράξενα σχήματα και παλιές στέγες με μακρόστενα κεραμίδια.

Κοντά στην πύλη του κάστρου βρίσκεται το σπίτι όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Γιάννης Ρίτσος. Μπροστά του, στο πλάτωμα, η προτομή του ποιητή της Ρωμιοσύνης ατενίζει το Μυρτώο Πέλαγος.
Το κεντρικό καλντερίμι, η «Μέση Οδός», όπως την έλεγαν οι Βυζαντινοί, ξεκινά από την πύλη του κάστρου και οδηγεί στα σημαντικότερα αξιοθέατα και στη συνοικία που συγκεντρώνει την εμπορική δραστηριότητα, όπου μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ, το φαγητό ή το ποτό σας.

Στην κεντρική πλατεία, με το παλιό κανόνι να σημαδεύει τη θάλασσα, αξίζει να επισκεφθείτε τη μητρόπολη της Μονεμβασιάς, τον Ελκόμενο Χριστό, με το πέτρινο καμπαναριό, και να δείτε τους δύο αυτοκρατορικούς θρόνους. Η εκκλησία ανεγέρθηκε με εντολή του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου. Απέναντι, βρίσκεται το αρχαιολογικό μουσείο, το οποίο στεγάζεται σε ένα κτίριο που γνώρισε διάφορες οικοδομικές φάσεις, φέροντας τα σημάδια της πλούσιας ιστορίας. Κτισμένο τον 16ο αιώνα, λειτούργησε ως τζαμί επί Τουρκοκρατίας, ως δημόσιο κτίριο επί Ενετοκρατίας, ως φυλακή το 1821 και στη συνέχεια ως καφενείο.

Στην Άνω Πόλη ή «Γουλά»

Ελάχιστα κτίρια διασώζονται στην έρημη πολιτεία όπου στο παρελθόν κατοικούσαν άρχοντες, στην κορυφή του βράχου. Το πέτρινο μονοπάτι, ύστερα από 10 στροφές, οδηγεί στην κύρια πύλη της Άνω Πόλης, με τις πολλές καμάρες και τα λαγούμια που στέγαζαν τη φρουρά. Η ανάβαση διαρκεί περίπου 20 λεπτά. Εκεί ψηλά, στην άκρη του απόκρημνου βράχου, σε υψόμετρο 300 μέτρων, με μοναδική θέα στο Μυρτώο Πέλαγος, δεσπόζει η Αγία Σοφία, ένας από τους ωραιότερους και σπανιότερους ναούς βυζαντινής αρχιτεκτονικής (οκτάγωνος με τρούλο), που χτίστηκε τον 12ο αιώνα. Η εκκλησία όπου κάποτε λένε ότι προσεύχονταν αυτοκράτορες μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος επί Τουρκοκρατίας. Στη συνέχεια, οι Ενετοί που κατέλαβαν ξανά τη Μονεμβασιά το 1690 έχτισαν στη δυτική πλευρά διώροφο πρόσκτισμα, το οποίο χρησιμοποιήθηκε από Λατίνους καλόγερους.

Η Νέα Μονεμβασιά ή Γέφυρα

Απέναντι από την καστροπολιτεία βρίσκεται η Γέφυρα, η νέα πόλη της Μονεμβασιάς, η οποία παρουσιάζει τουριστική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, προσφέροντας φιλοξενία και εστίαση.

Μη φύγετε από τη Μονεμβασιά χωρίς:

• Να δείτε το Πορτέλο, στην Κάτω Πόλη. Η μικρή νότια πύλη του θαλασσινού τείχους οδηγεί στην αποβάθρα της καστροπολιτείας.
• Να επισκεφθείτε την εκκλησία Παναγιά Μυρτιδιώτισσα (1690), όπου έχει μεταφερθεί το πρώτο ξυλόγλυπτο τέμπλο του Ελκόμενου Χριστού. Είναι γνωστή και με την ονομασία «Κρητικιά», επειδή στη συνοικία της εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τον Χάνδακα και τα Χανιά.
• Να κάνετε τη διαδρομή από τη Μονεμβασιά στο γραφικό ψαροχώρι Κυπαρίσσι.
• Να πιείτε κρασί Malvasia, τοπική ποικιλία της ανατολικής Λακωνίας που απέκτησε διεθνή φήμη τον 12ο αιώνα και κυριάρχησε στις ξένες αγορές της Μεσογείου. Πήρε το όνομά του από τη Μονεμβασιά, την οποία οι Φράγκοι αποκαλούσαν Μαλβαζία.
• Να δοκιμάσετε χειροποίητα ζυμαρικά, τηγανητές πίτες με τυρί και μυρωδικά, τα λεγόμενα σαΐτια και αμυγδαλωτά.

* Ευχαριστούμε την κυρία Ελένη Πατρινού, για την παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού

πηγη zougla.gr