Τα κόκκινα μαλλιά

Τα κόκκινα μαλλιά (που ποικίλλουν σε βαθμό ‘κοκκινάδας’ και συνήθως συνοδεύονται με ανοιχτόχρωμο δέρμα ή/και φακίδες) συναντώνται κυρίως στη δυτική Ευρώπη (με πρωτοπόρους τους Σκοτσέζους, τους Ιρλανδούς,

τους Ουαλούς και τους Άγγλους), αλλά και στις ΗΠΑ.

Παραδοσιακά, η προκατάληψη και η καχυποψία προς τους κοκκινομάλληδες συνδυαζόταν πάντα με την πεποίθηση ότι είναι παθιασμένοι και θερμοκέφαλοι. Αυτή η εικόνα -λανθασμένη ή όχι- μπορεί να πηγάζει από τους Σκοτσέζους, οι οποίοι ήταν απόγονοι των Κελτών, διαβόητα βίαιων πολεμιστών, ή να έχει ρίζες πολύ πιο παλιές. Όποια κι αν είναι η πηγή της, η εντύπωση αυτή είναι η αιτία πολλών παράξενων και ευφάνταστων πεποιθήσεων για τα κόκκινα μαλλιά που φαίνεται να έχουν διεισδύσει σε όλες τις κουλτούρες.

Οι υπερ-προληπτικοί αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν πολλές δοξασίες όσον αφορά τα κόκκινα μαλλιά. Ο κακόβουλος θεός Σετ ήταν βίαιος και άγριος, είχε λευκό δέρμα και κοκκινωπά μαλλιά. Πολλοί φαραώ (που θεωρούνταν παιδιά των θεών) ήταν κοκκινομάλληδες (συμπεριλαμβανομένου και του διαβόητου Ραμσή Β’). Οι Αιγύπτιοι απεχθάνονταν τόσο αυτό το χρώμα κόμης που το παρομοίαζαν με το τρίχωμα γαϊδάρου. Το κόκκινο χρώμα θεωρούνταν άτυχο και πολλές κοκκινομαλλούσες κοπέλες ρίχνονταν στην πυρά για να εξαλειφθεί το γονίδιο. Υπάρχουν και ιστορίες που μιλούν για ανθρώπους με κόκκινα μαλλιά που θάφτηκαν ζωντανοί.

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως οι κοκκινομάλληδες μεταμορφώνονται σε βρικόλακες μετά το θάνατο.
Ο Ρωμαίος ιστορικός Δίων Κάσσιος περιέγραψε την Βρετανή βασίλισσα-πολεμίστρια Βοαδίκεια ως «ψηλή και τρομακτική στην όψη με πλούσια πυροκόκκινα μαλλιά». Παρεμπιπτόντως, οι αρχαίοι Ρωμαίοι πλήρωναν περισσότερα για τους κοκκινομάλληδες σκλάβους.

Στην χριστιανική μεσαιωνική Ευρώπη, το κόκκινο θεωρούνταν το χρώμα του Διαβόλου και τα κόκκινα μαλλιά σήμαιναν μαγεία, και ήταν σημάδι ενοχής στα μάτια των κυνηγών μαγισσών. Τα παιδιά που γεννιούνταν με κόκκινα μαλλιά πιστεύονταν ότι συνελήφθηκαν κατά τις μέρες τις έμμηνου ρήσης της γυναίκας.

Για κάποιον ανεξήγητο λόγο, το μεσαιωνικό μυαλό απέδιδε μαγικές ιδιότητες στα σωματικά υγρά των κοκκινομάλληδων. Για παράδειγμα, πιστεύονταν πως το λίπος από έναν κοκκινομάλλη άνδρα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να φτιαχτεί δηλητήριο. Παρομοίως, ο Λατίνος συγγραφέας Theophilus Presbyter υποστήριξε πως το αίμα ενός κοκκινομάλλη άνδρα ήταν κύριο συστατικό στη διαδικασία μετατροπής του χαλκού σε χρυσάφι (αλχημεία). Κι επειδή το παράλογο του ανθρώπινου μυαλού σπάνια σταματά τόσο εύκολα, κατά το μεσαίωνα, για να χρωματίσουν τα βιτρό παράθυρα χρησιμοποιούσαν τα ούρα κοκκινομάλλικων αγοριών. (Τι θα πει γιατί; Επειδή είχαν κόκκινα μαλλιά. Κάτι ερωτήσεις που κάνετε κι εσείς…)

Οι ρώσικες παραδόσεις θέλουν τα κόκκινα μαλλιά να είναι σημάδι θερμού ταμπεραμέντου και τρέλας. Μια παροιμία προειδοποιεί: «Δεν υπάρχει άγιος με κόκκινα μαλλιά.» Όντως, οι κοκκινομάλληδες της Βίβλου είναι αμφιλεγόμενα πρόσωπα. Το όνομα του Αδάμ (ξέρετε, του τύπου με το προπατορικό αμάρτημα) σημαίνει ‘κόκκινος’ ή ‘κοκκινωπός’ στα Εβραϊκά. Ο Βασιλιάς Δαυίδ επίσης πιστεύεται ότι είχε κόκκινα μαλλιά. Κάποιοι ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι το βιβλικό ‘Σημάδι του Κάιν’ δεν ήταν κάποιο κυριολεκτικό σημάδι, αλλά τα χαρακτηριστικά κόκκινα μαλλιά.

Η ιδέα της αναξιοπιστίας παραλληλίζεται με την ιδέα ότι ο Ιούδας, ο -υποτιθέμενος- προδότης του Ιησού, είχε κόκκινα μαλλιά. Διόλου τυχαία, στην μεσαιωνική Τέχνη, ο Ιούδας συχνά απεικονίζεται με κόκκινα μαλλιά ή γενειάδα. Ως κοκκινομάλλα απεικονίζεται και η Μαρία Μαγδαληνή.

Από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, φαίνεται ότι μάλλον οι Γάλλοι (τι έκπληξη) έχουν τη χειρότερη γνώμη για τα κόκκινα μαλλιά. Από το 19ο αιώνα η φράση «poil de Judas» (= μαλλιά του Ιούδα) χρησιμοποιούνταν υποτιμητικά για τα κόκκινα μαλλιά. Λέγεται ότι οι γαλλίδες μάγισσες του 14ου αιώνα βλασφημούσαν ανεφερόμενες στην Παναγία ως «la Rousse» (= η κοκκινομάλλα).

Κατά την Ιερά Εξέταση στην Ισπανία τα πυροκόκκινα μαλλιά ήταν απόδειξη ότι το άτομο είχε κλέψει φωτιά από την Κόλαση και για αυτό έπρεπε να καεί ως μάγος/μάγισσα. (Ναι. Λογικό.)
Στην Κορσική, όσοι διασταυρωνόταν με κάποιον κοκκινοτρίχη στο δρόμο έπρεπε να φτύσουν και να στριφογυρίσουν.

Η συσχέτιση των κόκκινων μαλλιών με την αναξιοπιστία και την ασχήμια κατά κάποιον τρόπο επικρατεί μέχρι και τις μέρες μας. Οι Ναζί είχαν σε δυσμένεια (και) τους κοκκινομάλληδες, εξετάζοντας την πιθανότητα να τους απαγορεύσουν το δικαίωμα να παντρεύονται για να μην έχουν ‘εκφυλισμένους απογόνους‘. Πιο πρόσφατα ακόμα, το 2001, ένας Ιρλανδός δικαστής έδωσε πρόστιμο σε έναν άνδρα για διατάραξη κοινής ησυχίας, δηλώνοντας: «Πιστεύω ακράδαντα πως το χρώμα των μαλλιών επιδρά στην ψυχική κατάσταση του ατόμου και το δικό σας χρώμα μαλλιών υποδηλώνει οξυθυμία.» Γενικά, στο Ηνωμένο Βασίλειο η προκατάληψη και ο ρατσισμός απέναντι στους κοκκινομάλληδες είναι σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από ότι θα περίμενε κανείς σε μια πολιτισμένη κοινωνία του 21ου αιών, φτάνοντας μέχρι και στο φόνο ανθρώπων μόνο και μόνο λόγω του χρώματος των μαλλιών τους!

agnosto.gr