Θεοί των Μάγια

Ah Puch (Α Πουχ) η Hunhau (Χουνχαου):  Θεός του θανάτου και Κύριος του κάτω κόσμου (Μιτλαν). Χρησιμοποιεί κρόταλα για να ξυπνήσει τους νεκρούς. Αναπαριστάται ως άνθρωπος με κεφάλι κουκουβάγιας ή ως σκελετός, που τον συνοδεύει ένας σκύλος.

Ως Χουνχαου θεωρείται αρχηγός των δαιμόνων.

Chaak (Τσαακ): Είναι ο Θεός της βροχής,

του κεραυνού και της γονιμότητας. Σύμβολο του είναι ένα μάτι από το οποίο πέφτουν δάκρυα. Υπάρχουν επίσης οι 4 Τσαακ, που συνδέονται με τις κατευθύνσεις του χώρου και τα 4 χρώματα.

Οι σύγχρονοι κάτοικοι της περιοχής του Γιουκατάν ταυτίζουν τον Τσαακ με τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, αρχηγό ιπποτών με φλογισμένα σπαθιά, που συμβολίζουν τον κεραυνό.

Ek Chuah (Εκ Τσουα): Είναι ο Μαύρος καπετάνιος του πολέμου. Από αυτόν εξαρτιόταν η ευτυχής έκβαση της μάχης και είχε απόλυτη εξουσία στις ψυχές των νεκρών πολεμιστών.

Αναπαριστάται ως περήφανος πολεμιστής με ένα μαύρο μάτι, η βαμμένος ολόκληρος μαύρος.

Gucumatz (Γκουκουματζ) – Tepeu (Tεπεου –Huracan (Ουρακάν):

Δημιουργοί Θεοί, που ανήκουν στο μυθοογικό κύκλο του Πόπολ Βουχ. Ο Γκοθκουμάτζ είναι Ανώτερος Θεός, δημιουργός και κατασκευαστής του κόσμου, το Φτερωτό Φίδι.

Ο Ουρακάν είναι η Καρδιά του Ουρανού κι έχει τρείς όψεις:

Α) Κακούλα Ουρακάν (Caculha Huracan): Ο Γίγαντας Κεραυνός.

Β) Ράχα Κακούλα (Raha Caculha):Η πράσινη-μπλε λάμψη του Κεραυνού.

Γ) Τσιπι Κακούλα (Chipi Caculha):Το ίχνος του κεραυνού.

Αφού δημιούργησαν τη Γή και τα ζώα, ο Γκουκουμάτζ, ο Τεπού και η Καρδιά του Ουρανού θέλησαν να πλάσσουν ένα ον που θα μπορούσε να προφέρει το τα ονόματα τους και να τους λατρέψει. Μετά από σειρά αποτυχημένων προσπαθειών, δημιουργούν τελικά τους 4 αγέννητους με βασικά συστατικά το αραποσίτι και το νερό, που έγινε αίμα, ενώ με μαγικά ποτά τους δόθηκε η ζωική ενέργεια.  Οι αγέννητοι ήταν τόσο όμορφοι, που οι δημιουργοί τους τους ζήλεψαν και από τον φόβο μήπως αποκτήσουν μεγάλη δύναμη, τους «θόλωσαν την όραση», για να αντιλαμβάνονται μόνο όσα βρίσκονται κοντά τους. 

Ηunab Ku (Χούναμπ Κου): Ο ύψιστος Θεός και επικεφαλής του Πανθεου των μάγιας. Σύμφωνα με το Ποπολ Βουχ, δημιούργησε την ανθρωπότητα από καλαμπόκι. Είναι ο πατέρας του Ιντζαμνά.

Itzamna (Ιντζαμνά): Είναι ο ηγέτης του Ουρανού, της νύχτας και της ημέρας, γιος του Hunab Ku. Το όνομα του σημαίνει ¨το σπίτι του ιγουάνη¨. Από το στόμα του χύνονται νερά, που φέρνουν τις βροχές και τις καταιγίδες. Θεωρήθηκε  δημιουργός του κόσμου και του ανθρώπου, εφευρέτης της γραφής των Μάγια και προστάτης της ανθρωπότητας από τις θεομηνίες. Απεικονιζόταν ως γέρος με σαγόνια χωρίς δόντια και ρουφηγμένα μάγουλα. Σύμβολο του ήταν ο ιγουάνης (είδος σαύρας), που το σώμα του έφερε σύμβολα πλανητών.

Ixchel (Ιξέλ): Είναι η θέα της σελήνης, σύζυγος του ηλιακού θεού Κίνιχ Αχάου, ενώ στην πόλη Ιζαμαλ θεωρούταν σύζυγος του ουράνιου θεού Ιντζαμνά. Λατρευόταν ως προστάτιδας της εγκυμοσύνης και του τοκετού, καθώς και γυναικείων καθημερινών ασχολιών όπως της αγγειοπλαστικής και της υφαντικής. Στους μύθους εμφανίζεται ως εκπρόσωπος των νερών της καταιγίδας, που φέρνουν την καταστροφή και το τέλος του κόσμου. Σε αυτήν την περίπτωση αναπαριστάται ως οργισμένη γριά με ένα φίδι πάνω στο κεφάλι και κόκαλα κεντημένα στη φούστα της.

Ixtab (Ιξτάμπ): Είναι η θεά της αυτοκτονίας, ιδιαίτερα με απαγχονισμό και η κυρία του παράδεισου των αυτοχείρων. Η ιδέα αυτή συνδέεται με το Ιερό Δένδρο, Κέντρο του κόσμου, του οποίου τα κλαδιά απλώνονται στα διάφορα επίπεδα του ουράνιου χώρου. Παριστάνεται κρεμασμένη με σχοινί από τον ουρανό, με κλειστά μάτια και έναν μαύρο κύκλο στο ένα της μάγουλο, που συμβολίζει την αποσύνθεση.

Kukulchan (Κουκουλκαν): Είναι ο Θεός του Ανέμου, αντίστοιχος του τολτετικού και αζτεκικού Κετζακοατλ, που σκουπίζει το δρόμο για το Θεό της Βροχής. Είναι επίσης ο εισηγητής του Πολιτισμού, που ήρθε στη χώρα των Μάγια από τη Δύση , συνοδευόμενος από τους Θεούς της βροντής, της γεωργίας, της αλιείας κλπ. Αφού δίδαξε στους ανθρώπους την κοινωνική οργάνωση και τις τέχνες, τον δέκατο χρόνο έφυγε με πλοίο προς την Ανατολή.

Kinich Achau (Κινιχ Αχαου): Είναι ο κύριος του ηλιακού ματιού. Σύζυγος της Θέας Ιξελ, η οποία σύμφωνα με άλλες ομάδες των Μάγιας, ήταν σύζυγος του Ιτζαμνα. Ο Κινίχ Αχαου σχετίζεται συχνά με την ξηρασία. Αναπαριστάται σαν γέρος με τα μπροστινά δόντια κομμένα σε σχήμα Τ, γαμψή μύτη και αλλοίθωρα γουρλωτά μάτια.

Xaman Ek (Ξαμαν Εκ): Είναι ο Θεός του πολικού αστέρα. Σχετίζεται με το Βορρά και με το πιο σταθερό αστέρι που είναι συνεχεία  ορατό από το Γιουκατάν και το Πετέν. Το ιδεόγραμμα του είναι μια κεφαλή πιθήκου με ιδιαίτερα μαύρα σημάδια και στρογγυλή μύτη.

Yum Kaax (Γιούμ Κάαξ): Νεαρός Θεός της βλαστησης και του καλαμποκιού. Το ονομά του σημαίνει κυρίαρχος των δασών. Η μοίρα του ήταν στενά συνδεμενη με το Θεό της βροχής, του ανέμου, της ξηρασίας, της πείνας και του θανάτου. Αναπαριστάται ως νέος ανδρας που φέρει σαν κόσμημα στο κεφάλι ένα καλαμπόκι.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Μύθοι και παραδόσεις της Αρχαίας Αμερικής,Fernand Schwarz, ΕΚΔΟΣΕΙΣ Ε.Ν.Α. ΑΘΗΝΑ 1993

Πόπολ Βου. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, ΑΘΗΝΑ 1989

Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια-Τόμος 20: Παγκόσμια Μυθολογία. ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ

Σημειώσεις Θεολογικής Συμβολολογίας Ν.Α. 

nea-acropoli-athens.gr