Μάριος Τόκας: Δεν έφυγε ποτέ απ’ τις παρέες μας και την καρδιά μας

Έφυγε τόσο πρόωρα, μια μέρα σαν σήμερα ο Μάριος Τόκας, αυτή η  σημαντική  μορφή της μουσικής και του πολιτισμού  μας, που ξεχώρισε με το έργο του αλλά και με την ευγένεια και την ομορφιά του χαρακτήρα και της ψυχής του. 

Ο αξέχαστος Μάριος Τόκας, που ύμνησε τον έρωτα και τη λεβεντιά, μελοποίησε ποιητές, τραγουδήθηκε από τις μεγαλύτερες φωνές και ομόρφυνε με τις μουσικές του και την σεμνή παρουσία του τη ζωή μας, εκτός  από συνθέτης αμέτρητων τραγουδιών που αγαπήθηκαν από το λαό μας και θα τραγουδιούνται στο μέλλον, ήταν βαθιά πολιτικοποιημένος και ευαισθητοποιημένος με τους αγώνες του κυπριακού λαού για ανεξαρτησία και ελευθερία.

«Έχουμε ως συνοδοιπόρο αυτό που ο ίδιος ο Μάριος έλεγε, ότι δηλαδή, με τα τραγούδια του προσπαθούσε να φτιάχνει παρέες, να φέρνει τον ένα κοντά στον άλλον και ότι αυτό μπορεί να συμβεί μόνον όταν κάτι γράφεται με συναίσθημα και αλήθεια. Ίσως γι αυτό να αγαπιούνται τα τραγούδια του από τον κόσμο, γιατί "του μίλησαν", γιατί "μιλάνε" στην καρδιά του» έγραψε κάπου η σύντροφος της ζωής του Αμαλία Τόκα. Προσυπογράφουμε...

Ο Μάριος Τόκας (1954-2008) γεννήθηκε στις  8 Ιουνίου του 1954 στη Λεμεσό της Κύπρου όπου και έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια. Βίωσε όλη την αγριότητα του Αττίλα καθώς η τουρκική εισβολή του 1974 τον βρήκε να υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία. Όπως ο ίδιος συνήθιζε να λέει η περίοδος εκείνη τον σημάδεψε βαθιά και έγινε πηγή έμπνευσης για κάποια από τα έργα του.

Μετά το τέλος του πολέμου έρχεται στην Αθήνα για να σπουδάσει στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παράλληλα συνέχισε τις μουσικές του σπουδές στο Εθνικό Ωδείο από όπου αποφοίτησε με «Άριστα».

Στην ελληνική δισκογραφία εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1978. Ο πρώτος του δίσκος με ερμηνευτή το Μανώλη Μητσιά είχε τίτλο «Τα Τραγούδια της Παρέας».  Ακολούθησαν συνεργασίες με τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού:  Δημήτρης Μητροπάνος, Γιάννης Πάριος, Γιώργος Νταλάρας, Πασχάλης Τερζής, Γλυκερία, Χάρις Αλεξίου, Δήμητρα Γαλάνη, Αντώνης Καλογιάννης, Τόλης Βοσκόπουλος, Μαρινέλλα, Στέλιος Διονυσίου, Λάκης Χαλκιάς, Αλέκα Κανελλίδου, Κατερίνα Κούκα,  Βασίλης Σκουλάς κ.ά. Οι επιτυχίες διαδέχονται η μία την άλλη και η μουσική του απλώνεται γρήγορα και ταξιδεύει παντού, όπου υπάρχουν Έλληνες. Τραγούδια όπως «Αννούλα του χιονιά», «Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη», «Η νύχτα μυρίζει γιασεμί», «Σαν τρελό φορτηγό», «Εξαρτάται», «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη», «Τα λαδάδικα», «Θάλασσες», «Δίδυμα Φεγγάρια», φέρνουν την απόλυτη καθιέρωση στο μουσικό στερέωμα.

Βαθύτατα πολιτικοποιημένος αφιέρωσε μεγάλο μέρος του μουσικού του έργου στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κύπρο και στους αγώνες του κυπριακού λαού για ανεξαρτησία και ελευθερία. Τραγούδια του όπως τα «Ανασήκωσε την πλάτη Πενταδάχτυλε» και «Η δική μου η πατρίδα» σημαδεύουν την καρδιά του Κυπριακού ελληνισμού.

Σταθμός στη μουσική διαδρομή του υπήρξε η γνωριμία του με τον ποιητή της ρωμιοσύνης, Γιάννη Ρίτσο, ο οποίος του εμπιστεύθηκε δώδεκα ανέκδοτα ποιήματά του που κυκλοφόρησαν μελοποιημένα το 1981 με γενικό τίτλο «Πικραμένη μου γενιά».  Ακολουθούν και άλλα μουσικά έργα σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη,  Τεύκρου Ανθία, Κώστα Μόντη, Θεοδόση Πιερίδη, Μιχάλη Πασιαρδή,  Κυριάκου Χαραλαμπίδη κ.ά.

Σημαντική είναι η παρουσία του και στη μουσική επένδυση θεατρικών , τηλεοπτικών και κινηματογραφικών έργων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο όπως «Δόνα Ροζίτα» και «Γέρμα» του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, «Θερμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη, «Η αυλή των θαυμάτων» του Καμπανέλη κ.ά. Επίσης σημαντική και παρουσία του στην δημιουργία παιδικών τραγουδιών όπως το «Άρες μάρες κουκουνάρες» σε στίχους του Φώντα Λάδη , το «ένα δέντρο που το λένε Νικόλα» του Δ. Ποταμίτη κ.ά.Το 1996, ο Μάριος Τόκας επισκέπτεται  το ‘Αγιον Όρος και εκεί , συγκλονισμένος από τα χειρόγραφα του μοναχού Γεράσιμου Μικραγιαννανίτη που βρήκε και μελέτησε, έγραψε το συμφωνικό έργο «Θεογεννήτωρ Μαρία», το οποίο παρουσιάστηκε μεταξύ άλλων και στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου της Βιέννης (2002).

Στις 8 Μαρτίου του 2001 τιμήθηκε, από τον τότε πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, με το «μετάλλιο εξαίρετης προσφοράς στην πατρίδα» που αποτελεί την ύψιστη τιμή της κυπριακής πολιτείας. Μεταξύ άλλων διακρίσεων, πήρε και το βραβείο «Γιάννος Κρανιδιώτης» (2002).

Ο Μάριος Τόκας ήταν παντρεμένος με την Αμαλία Πετσοπούλου με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά, τη Χαρούλα, τον Κωστή και τον ‘Αγγελο.

e-oikodomos