Τόποι Εξορίας - Αη Στράτης

Εξόριστοι του Αη- Στράτη σε σκηνή

Ο Αη Στράτης είναι ένα απο τα πιό απομονωμένα νησάκια του Αιγαίου Πελάγους. Βρίσκεται περίπου 18 ναυτικά μίλια απο την βόρεια Λίμνο και δέρνεται απο κρύους αέριδες όλον τον χρόνο.

Ο Αη- Στράτης αποτέλεσε τόπο εξορίας κατά την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά 1936- 1940 αλλά και πριν απο αυτήν
κατά το 1920 -1925, που με το Ιδιώνυμο του Βενιζέλου στέλνονταν εκεί μέλη του ΣΕΚΕ (ΚΚΕ). Εξόριστοι στέλνονται επίσης και κατά την δικτατορία του Παγκάλου (1925). Κατά την μεταξική περίοδο υπολογίζεται οτι περίπου 300 εκτοπισμένοι διαβιούσαν στο νησί. Το στρατόπεδο του Αη Στράτη ξανανοίγει δεύτερη φορά το 1946 έως και το 1949, όπου εξορίζονται με διοικητική προληπτική εκτόπιση και ασφαλώς χωρίς κανένα συγκεκριμένο κατηγορητήριο περίπου 5000 άντρες και 500 γυναίκες. Από εκεί αργότερα μεταφέρονται στην Μακρόνησο.
Ο Αη Στράτης χρησιμοποιείται και για τρίτη φορά ως τόπος εξορίας από το 1950 έως και το 1962. Μετά την λήξη του Εμφύλιου πολέμου στο νησί εκτοπίζονται αρχικά 1800 αμετανόητοι από την Μακρόνησο. Επιπλέον, με το κλείσιμο του στρατοπέδου των εξορίστων γυναικών στο Τρίκερι έρχεται και ένας μικρός αριθμός γυναικών. Ο αριθμός όμως αυτός διευρύνεται με νέες συλλήψεις και με ένα μεγάλο αριθμό από πολιτικούς κρατουμένους, που μόλις έχουν αποφυλακιστεί από τις διάφορες φυλακές. Συνολικά από τον Αη Στράτη την τρίτη περίοδο περνούν γύρω στους 4500 εξόριστους. Με τις άδειες και τις απολύσεις ο αριθμός των εκτοπισμένων είναι ωστόσο διαρκώς φθίνων και το στρατόπεδο κλείνει οριστικά το 1962. Συνολικά από τον Αη Στράτη πέρασαν γύρω στις 10.000 πολιτικοί εξόριστοι, άντρες, γυναίκες και άγνωστος αριθμός απο μικρά παιδιά.
Tο στρατόπεδο του νησιού αρχικά τοποθετήθηκε (απο τον Μεταξά) σε δύο ανεμοδαρμένες χαράδρες των χειμάρρων που καταλήγουν στον οικισμό. Oι εξόριστοι ζούσαν σε πάνινες σκηνές και αυτοσχέδια κτίσματα, εκτεθειμένοι στα σκληρά καιρικά φαινόμενα και τις πλημμύρες των ποταμών. Kατάφεραν να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες, χάρη στη δημιουργικότητα, τον ζήλο και τη θαυμαστή τους αυτοοργάνωση.
Tο στρατόπεδο έγινε μια παράλληλη μικρή πολιτεία εκτοπισμένων, που ζούσε τη δική της ζωή, χωρίς ουσιαστική επαφή με τους ντόπιους, στραμμένη στον έξω κόσμο και κάτω από την άμεση επήρεια των πολιτικών γεγονότων της περιόδου. O Ψυχρός Πόλεμος, ο πόλεμος της Kορέας, οι εκλογικές αναμετρήσεις… επηρέαζαν την καθημερινότητα της ζωής των εξορίστων, που παρακολουθούσαν χωρίς να μπορούν να παρεμβαίνουν, δεχόμενοι απλώς τις συνέπειες και τον αντίκτυπο των πολιτικών αλλαγών.
Tις συνθήκες διαβίωσης των εξορίστων εξέτασαν πολλές επιτροπές του Διεθνούς Eρυθρού Σταυρού, ανθρωπιστικών οργανώσεων και άλλων διεθνών οργανισμών. Υπάρχουν πολλές αναφορές οι οποίες περιγράφουν την κατάσταση και θίγουν τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι εξόριστοι. Πολλά στοιχεία (δημογραφικά, υγειονομικά και άλλα) που αφορούσαν τον πληθυσμό των εξορίστων συλλέχτηκαν για να τεκμηριώσουν εκθέσεις που χρησιμοποιήθηκαν για την άσκηση πίεσης προς τους κρατικούς φορείς και την κυβέρνηση, με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης ή την απελευθέρωση των εκτοπισμένων. Πότε όμως η πολιτεία δεν ενδιαφέρθηκε να ασχοληθεί με τα προβλήματα διαβίωσης των κρατουμένων εκεί. Άλλωστε η εξορία ήταν τόπος εξόντωσης...
Στον Αη - Στράτη εξορίσθηκαν πολλοί επιστήμονες, λογοτέχνες και άνθρωποι της διανόησης με αριστερά ή δημοκρατικά φρονήματα, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Μάνος Κατράκης, ο Τάσος Λειβαδίτης και ο Θέμος Κορνάρος. Τραγικοί τρόφιμοι του νησιού υπήρξαν επίσης κατά την περίοδο του εμφυλίου και 60 ανάπηροι του αλβανικού πολέμου...
Ο Αη- Στράτης ανάμεσα στους διάφορους τόπους εξορίας κατέχει μιά ξεχωριστή θέση: Αποτέλεσε τον μακροβιότερο τόπο εξορίας της ελληνικής ιστορίας...

Εξόριστοι στον Αη- Στράτη

Γυναίκες του Αη-Στράτη

Νεκροί απο κεραυνό στον Αη-Στράτη

Μιά απο τις πρώτες ομάδες πολιτικών εξορίστων στον Αη- Στράτη

 http://kokkinosfakelos